De plataan wordt bij ons veel in steden aangeplant, omdat het een sterke boom is die geen last heeft van de vervuilde lucht. Zijn glanzende bladeren worden gemakkelijk door de regen schoongespoeld en de schors laat geregeld in grote plakkaten los, wat voorkomt dat de ademporiën in de bast verstopt raken.
Bastaard
De plataan, die wel 35 meter hoog kan worden, is sinds de zeventiende eeuw overal in Europa aangeplant. Men neemt aan dat hij een hybride (bastaard) is van de westerse en oosterse plataan. Al vroeg vormt zich een gladde, grijs- tot geelbruine schors. Een plataan groeit letterlijk uit zijn bast. Hij bladdert met onregelmatige, dunne schubben af (voornamelijk in juli). ledere boom vertoont hierdoor een ander patroon van groene, grijze en gele vlekken. Onder de losliggende schors overwinteren veel insecten. Bij oudere bomen is de stam vaak knoestig, kleurt donkergrijs en is gegroefd.
Breed
De bleekgroene twijgen, die later bruin van kleur worden, groeien uit tot zware, kronkelige, bijna horizontale takken met afhangende uiteinden. Zij vormen een regelmatige, koepelvormige en gesloten kroon. Het woord plataan is afgeleid van het Griekse platys hetgeen plat of breed betekent en te maken heeft met de afgeplatte, brede kroon.
Handvormig
De plataan heeft een herkenbaar handvormig blad. De grote bladeren (20 – 24 cm) zijn meestal vijflobbig, en lijken daardoor op een esdoornblad. De bladkleur is aan de bovenzijde helder, glanzend groen en aan de onderzijde bleker. Een schimmel (Apiognomonia veneta) is de verwekker van een wijdverbreide bladziekte van platanen. De ziekte uit zich door bruin worden en verwelken van de pas ontloken bladeren. Meestal herstelt de boom zich nog in hetzelfde jaar door het uitlopen van nieuwe bladeren.
Verscholen
De winterknoppen zitten verscholen en komen pas na het vallen van de bladeren tevoorschijn. Kijk maar eens onder de boom naar de oude afgevallen bladeren. Aan het begin van de bladsteel kun je een verdikking zien waarin zich een holte bevindt. Deze holte heeft gedurende de zomer de nu zichtbare knop omsloten. Uit die knop vormt zich in het voorjaar het nieuwe blad. Bij andere bomen ontwikkelt een nieuwe bladknop zich boven een zittend blad
Kerstversiering
Jonge bomen beginnen na 20 – 25 jaar te bloeien. Platanen zijn windbloeiers, dat betekent dat de bloemen tegelijk met de bladeren verschijnen. Aan een lang steeltje hangen dan bolletjes, bestaande uit meeldraden en stampers, omgeven door kelk- en kroonblaadjes. De vruchten zijn nootjes, die vast tegen elkaar gedrukt een rond bolletje vormen. Mannelijke en vrouwelijke bolletjes zitten aan één boom. De mannelijke bloemen zitten met 2-6 geelachtige bolletjes bij elkaar, de vrouwelijke bloemen met 2-5 karmozijnrode bolletjes. Het rijpe vruchtbolletje is bruin van kleur en hangt vaak de hele winter als een soort kerstversiering in de boom. Pas in het voorjaar worden de zaden, voorzien van een krans van fijne haartjes die dienen als parachute, door de wind verspreid.
Gevlamd
Het hout dat op beukenhout lijkt is licht en vrij hard maar niet duurzaam. Het is mooi gevlamd en wordt gebruikt in de meubelindustrie (fineerhout), voor het vervaardigen van muziekinstrumenten en draai- en houtsnijwerk. Vanwege zijn zelfsmerend vermogen gebruikte men plataanhout ook voor bureauladen. Vroeger werden de vruchten tegen slangenbeten en schorpioensteken en de bladeren en schors tegen ontstoken zweren, oogziektes en kiespijn gebruikt. In de houtkachel geeft het hout veel warmte, maar spat wel.
Reus
Deze Platanus hispanica is 26 meter hoog, staat in het plaatsje Hyon in België en heeft een stamomtrek op 150 cm hoogte van 607 cm (2007).
Romantisch
Platanen kunnen tot monumentale bomen uitgroeien. In Griekenland staat een exemplaar dat circa 3500 jaar oud is. Vooral in landen als Frankrijk en Italië zie je vaak schaduwgevende dakplatanen op oude dorpspleintjes die hierdoor een romantische sfeer krijgen. Sinds de oertijd heeft de plataan een rol gespeeld in het geloofsleven van de mens. Hij was een voorwerp van verering; de bladeren werden door menig pelgrim als geluksbrenger meegenomen naar huis.
Postzegel
Naar aanleiding van het 50-jarig bestaan van de Stichting Nationale Boomfeestdag verscheen in juli 2007 het tweede postzegelvel van de Nederlandse Bomenserie.
Bij de Zomerbomen staat, behalve de zomereik, ook de plataan centraal. Voor de postzegel werd de zeer kenmerkende schors van de plataan gefotografeerd. De prachtige tinten leverden een fraaie abstracte voorstelling op.
