Flora en fauna
- Anna Paulownaboom
- Zandhagedis

Natuurnieuws
- Wildoversteekplaatsen
- Beheer- en inrichtingsplan Zalkerbos
- Natte natuurparel

Natuur Uit en Thuis
- UIT: pootje baden
- THUIS: nat pak

Natuur kort
- Ecologisch bermbeheer
- Boom van het jaar 2023
- Afsluiten wandelpaden

Natuurexcursie
- Wandelen in wijk Duivenvoorde

Website van de maand
- www.google.nl/intl/nl/earth/

Citaat van de maand
- Zeno van Elea

Boekennieuws
- Een immense wereld

Natuur Plus
- Aardaker

Bomenweetjes
- Wilde linde

Uit tips
- Natuurlijke schoonheid
- Beyond Nature
- Bomen over Bomen
- Een bos van draad

	NB. De links in onderstaande teksten zijn vet gedrukt en hebben een groene kleur.

Anna Paulownaboom (Paulownia tomentosa)

De Anna Paulownaboom bloeit in mei met licht lilapaarse trompetvormige bloemen die aan de binnenzijde geel gestreept zijn. De bladeren die na de bloei verschijnen worden ontzettend groot: meer dan 30 cm lang en 15 cm breed. Ze zijn tegenoverstaand, breed-eirond en behaard en hebben een hartvormige voet.

Jonge takken zijn dik en ook viltig behaard (Tomentosa is Latijn voor ‘behaard’). Oudere takken worden kaal en zijn hol. Tussen augustus en oktober groeien er leerachtige, bruine eivormige doosvruchten aan de takken, die aan de onderzijde een spitse snavel hebben.

Rijpe vruchten splijten over de volle lengte open en laten een groot aantal kleine, gevleugelde zaden los. De lege zaaddozen blijven nog lang aan de boom hangen. Jonge planten zijn gevoelig voor vorst, maar een oudere boom is winterhard. Het hout wordt niet door insecten aangetast. Men maakt er onder andere kisten, klompen, meubels en muziekinstrumenten van.

De boom komt oorspronkelijk uit China. Volgens oud gebruik plantte men in China een zaadje van de boom bij de geboorte van een meisje.

De snelgroeiende boom ontwikkelde zich terwijl het meisje opgroeide. Als ze ging trouwen hakten familieleden de boom om en maakten er allerlei gebruiksvoorwerpen voor de bruidsschat van. Nog steeds wordt het hout zowel in China als in Japan veel gebruikt voor houtsnijwerk.

De boom is vernoemd naar de Russische vrouw van Koning Willem II, Anna Paulowna, die een voorliefde had voor bijzondere planten. In het buitenland wordt de boom daarom ook ‘prinsessenboom’ of ‘keizersboom’ genoemd.

Zandhagedis (Lacerta agilis)

De zandhagedis is een robuuste hagedis met een stevige kop. Hij heeft een voorkeur voor open zonbeschenen plekken in het bos, heidegebieden, zandverstuivingen en duinen. Zandhagedissen zijn vooral overdag actief.
’s Morgens warmen ze zich op in de zon en gaan vervolgens op zoek naar hun favoriete prooien: spinnen, sprinkhanen, krekels, vlinders, vliegen en andere kleine geleedpotigen. Lacerta staat voor de familie van ‘echte hagedissen’ en agilis betekent ‘snel’ en ‘lenig’. En dat zijn ze!

De meeste zandhagedissen ontwaken in april uit hun winterslaap. Dat is laat vergeleken met andere inheemse reptielen. De mannetjes komen meestal als eerste tevoorschijn. Zo’n twee weken later ontwaken de vrouwtjes en dan hebben de mannetjes inmiddels prachtige groene tinten op hun flanken in de hoop daarmee een mooi vrouwtje te veroveren.

Wanneer een zandhagedis een ander paarlustig mannetje ontmoet wil hij wel eens van zich afbijten of zich dreigend opstellen. Daarbij heft hij kop en staart omhoog, terwijl hij zijn bek dreigend openspert. Na de paring bewaakt het mannetje zijn partner gedurende enkele dagen om te voorkomen dat zij met andere mannetjes paart. Daarna gaat hij op zoek naar een nieuwe partner.

De 3 tot 12 eitjes die door het vrouwtje op een open zandplek in een zelfgegraven holletje van 5-10 cm diep worden gedeponeerd, worden door zonnewarmte uitgebroed. De geboortepiek vindt (afhankelijk van het weer) eind augustus / begin september plaats. Zandhagedissen hebben veel vijanden: reigers, roofvogels (buizerd, torenvalk, uil), klauwieren en kraaien, vossen, adders, gladde slangen, egels, marterachtigen en zelfs de huiskat. Als laatste redmiddel kan hij (een gedeelte van) zijn staart afstoten. Die blijft vervolgens heftig kronkelend achter, waardoor de aandacht van de predator op de staart wordt gevestigd en de hagedis kan ontsnappen. Jonge hagedissen zijn zelfs niet veilig voor spitsmuizen, grote loopkevers, kikkers, padden, lijsters en zelfs volwassen soortgenoten.

terug naar boven >>

Wildoversteekplaatsen

Overijssel gaat proberen om het aantal dieren dat wordt doodgereden op de provinciale wegen drastisch terug te brengen. Op de plekken waar het vaak misgaat, komen wildoversteekplaatsen. In een eerste inschatting ging men uit van tien nieuwe oversteekplaatsen, maar na een nieuwe inventarisatie worden nu zeventien plekken aangepakt waar veel wild wordt doodgereden. Het gaat onder meer om de provinciale wegen bij Giethoorn, Dedemsvaart, Holten en Wierden. De provincie komt in actie nadat er vorig jaar in Overijssel 1144 reeën waren doodgereden. Dat is meer dan tien procent van het totaal aantal reeën in Overijssel. In 2018 waren het 'slechts' 930 reeën.

Hoe de nieuwe wildoversteekplaatsen op de 'faunaknelpunten' eruit gaan zien, is nog onduidelijk. Voor reeën is er eigenlijk maar één veilige oplossing: een natuurbrug die over de autoweg heen komt te liggen. De bouw daarvan is kostbaar en tijdrovend. Voor otters en dassen, die ook relatief vaak worden doodgereden is er wel een snelle, goedkope oplossing mogelijk: een smalle tunnel onder de weg door. In heel Nederland worden er volgens de officiële registratie gemiddeld jaarlijks zo'n 8.000 herten, reeën en zwijnen doodgereden. Maar niet alle provincies in Nederland registreren wildaanrijdingen.

Bron: Nos Nieuws

Beheer- en inrichtingsplan voor Zalkerbos

Ten noorden van Zalk, in de uiterwaarden van de IJssel tussen Zwolle en Kampen, ligt het Zalkerbos. Voor dit bos is een plan opgesteld voor verbetering van de natuurwaarden. Het bos behoort tot de laatste oorspronkelijke hardhoutooibossen die nog over zijn. Ooibossen zijn bossen in de uiterwaarden van de grote rivieren. Hardhout duidt op loofbomen als es, iep en eik. Het bos is oorspronkelijk omdat de begroeiing ervan eeuwenoud is.

Het Zalkerbos bestaat grotendeels uit hakhoutstoven. Dat zijn oude onderstammen van es en gladde iep. Hier en daar groeit ook zwarte els en eik. De hakhoutstoven zijn te danken aan een kapcultuur die al eeuwenlang plaatsvindt in dit bos: om de zeven jaar worden de bomen in vakken afgezet. Twee zandige rivierduinen van de IJssel -die bij hoogwater niet onderstromen- vormen de ondergrond van het Zalkerbos.

In het struweel van het bos is veel bijzondere flora te vinden. In opdracht van provincie Overijssel en Natuur & Milieu Overijssel is een beheer- en inrichtingsplan opgesteld om de natuurwaarden van het Zalkerbos en de omliggende graslanden te versterken. Het voorstel is dat de gemeente Kampen verantwoordelijk blijft voor het beheer van het bos en de bomensingels en dat Staatsbosbeheer de verantwoordelijkheid krijgt voor het beheer van alle natuurgraslanden en de kronkelwaard.

De graslanden in het bos worden onderdeel van het natuurgebied. Nadat een laag van zo’n 30 centimeter is verwijderd, krijgt dit grasland de bestemming van glanshaverhooiland. Dat is een bloemrijk grasland dat eenmaal per jaar wordt gemaaid en gehooid. Het bos van 6 ha wordt met circa 5 ha uitgebreid met drie smalle stroken gladde iepen, opgekweekt met zaad uit het Zalkerbos. Een historische kruidenrijke graanakker komt terug. Langs de oevers van de IJssel rondom Zalk worden op verschillende plekken stenen verwijderd en strandjes aangelegd. Deze circa 15 meter diepe zandstrandjes zijn met name interessant voor twee zeldzame libellensoorten.
Ook wordt een plek aantrekkelijk gemaakt voor de terugkeer van een kolonie oeverzwaluwen in een steilrand langs de zandige oever.

Bron: Rivierverhalen

Natte natuurparel

In natuurgebied de Vloeiweide, tussen Effen en Rijsbergen, is een natte natuurparel gerealiseerd. Dat is een nat natuurgebied met bijzondere natuur die afhankelijk is van voldoende grondwater en een goede waterkwaliteit. Ook is de beek de Bijloop hersteld. Deze werkzaamheden zijn donderdag 13 april jl. officieel afgerond.

Het projectgebied was deels verdroogd. Dat kwam omdat het zo was ingericht dat het grondwater het gebied snel verliet. Dit had grote gevolgen voor bepaalde planten en dieren. Daarom pakte waterschap Brabantse Delta samen met Brabants Landschap de verdroging aan door het herstellen van de beek en het ontwikkelen van natte natuur. Het natuurgebied bij Rijsbergen is onderdeel van Natuurnetwerk Brabant.

Er zijn in het gebied maatregelen getroffen, zodat het grondwater omhoog komt en het oppervlaktewater niet meteen wordt afgevoerd. Zo bracht het waterschap de bodem van de Bijloop omhoog en werden de oevers flauwer gemaakt. Van een aantal weilanden rondom de Bijloop werd de bovenste grondlaag afgegraven. De Bijloop was een diepliggende rechte beek met weinig stroming. In de zomer stond het water zelfs stil. Het waterschap nam verschillende maatregelen die zorgen voor verschillende stroomvariaties waardoor er meer zuurstof in het water komt. Zo is de stuw Hellegat opengezet, plaatste het waterschap zand- en takkenbossen in de Bijloop en is de beek voor een deel weer gaan meanderen.

Bron: Waterschap Brabantse Delta

terug naar boven >>

Elke maand schrijf ik een stukje over iets wat ik in de afgelopen maand heb gezien tijdens een van mijn wandelingen.
UIT: ergens in het land. THUIS: Maasland (ZH) en omstreken.

Tiny van der Meer

NATUUR uit: pootje baden

Vanuit een rond 1930 gebouwd Lourdesgrotje, opgetrokken uit zwerfkeien, kijkt Maria op mij neer als ik in Riel (NB) start met mijn route ‘Rond de Prehistorie’, een van mijn favorieten van Mooisteroutes.nl.
Ik passeer veel bloeiende krentenboompjes en oude ‘wijze’ bomen die in de oorlog een bombardement hebben overleefd, maar waarbij de welvarende hoeve is verwoest.

Via een lange houten vlonder wandel ik over het natte beekdal waar ik een prachtig uitzicht heb op warm-oranje bloeiende gagel en een broedende Canadese gans.
Het water staat overal hoog, dus soms een hele kunst om al dat nat en glad te ontwijken. Landgoed het Ooijvaarsnest is fantastisch voor bomenliefhebbers zoals ik! In het beekdal staat een groep indrukwekkende moerascipressen met hun voeten in het water.

Ik wandel door statige bomenlanen waar een vinkje in zijn kleurrijke prachtkleed rondscharrelt, zie het dal van de Poppelsche Leij dat de grens met België vormt en opeens ook een heuse wijngaard! Laat daar nu net een lunchbankje staan in het zonnetje uit de wind, verscholen achter een meidoornhaag. Een illegaal plekje, want die schrikdraadafsluiting is er niet voor niets. Alles weer in de oude staat achterlatend vervolg ik m’n weg, nou ja ‘weg’… daar kom ik even later nog wel achter.

Eerst geniet ik van het schitterende ven Halve Maan waar een verscholen paadje achter bosjes naar een dieper gedeelte loopt. Het verhaal gaat dat de nonnetjes van het klooster daar op warme dagen zwommen. Geef ze eens ongelijk… Voor mij niet zwemmen, wel ‘pootje baden’. Met kunst en vliegwerk kan ik via een paar ‘bypasses’ het avontuurlijke, soms onder water staande pad nog volgen, maar dan is er overal, vaak net niet te zien aan de oppervlakte, water! En salamanders! Die hebben het hier prima naar hun zin maar schieten bliksemsnel onder de begroeiing als ze worden verstoord. Linksom, rechtsom… omtrekkende beweging, niets lukt, dan maar weer terug en opeens loopt m’n schoen toch vol water.

Via een paar hoge graspollen en in het water door eerdere wandelaars gedeponeerde boomtakken kom ik uiteindelijk weer op het droge. Klagen? Oh nee! De heide, een schaapskudde, zon, windveren, blauwe lucht, lentegroen, een vogelkijkhut, ontluikende lariks, prehistorische grafheuvels en op de koop toe ook nogal wat nattigheid… dus helemaal niet saai en ZO mooi!

NATUUR thuis: nat pak

Je zult wel denken… ‘daar komt ze weer met haar hazen!’ Maar het is zo ontzettend leuk om in de relatief kleine polder waar ik vaak wandel steeds zoveel hazen te zien. Blijkbaar wordt er (gelukkig) niet veel geschoten in de maanden dat het is toegestaan (half oktober - eind december) want ik tel ook nu weer een dozijn hazen die door het dolle heen zijn. Met onvoorstelbare snelheden zitten ze elkaar letterlijk op de hielen, rennen door het weiland, springen over greppels, doen ‘haasje over’, slaan haken, zodat ik ze amper kan bijhouden met ogen en fototoestel. Als er een moerhaas rechtop staat is goed te zien dat ze hoogzwanger is… wat een buik!

Maar dat weerhoudt haar er niet van om mee te doen met dit dollen. Ook slootje springen hoort bij het spel. Met het grootste gemak springt de een na de ander met een grote boog over de sloot…
Maar dan gaat het toch mis… sprong verkeerd berekend of nog jong en onbezonnen. Gevolg: een kletsnat hazenpak! Overal zijn de hazenpaadjes tussen het gras duidelijk zichtbaar. Ook als er even geen hazen zijn, kan ik me bij het zien van die smalle wissels precies voorstellen hoe ze zich in een sneltreinvaart achter elkaar aan door het weiland verplaatsen.

In m’n tuin is het ook een drukte van belang. Niet alleen mussen, tortelduiven, een setje wilde eenden, houtduiven, een heggenmusje en kool- en pimpelmezen komen ontbijten, ook spreeuwen, druktemakers bij uitstek, kapen ’s morgens eerst op de ‘gedekte’ tafel de gedroogde meelwormen weg, nemen een paar flinke slokken water (van die wormen krijg je blijkbaar een droge keel), plukken daarna vakkundig riet uit m’n (oude) rietmat en gaan er met een snavel vol vandoor richting hun nest onder een scheve dakpan van het burenschuurtje, sinds jaar en dag hun vaste veilige plek die al heel veel nakomelingen heeft afgeleverd.

terug naar boven >>

Ecologisch bermbeheer

Alle gemeenten in Gelderland doen inmiddels aan ecologisch bermbeheer voor een deel van hun bermen. Dat blijkt uit de bermmonitor die Stichting Landschapsbeheer Gelderland heeft uitgevoerd in opdracht van de provincie.

Het bermbeheer bestaat uit minder vaak en gefaseerd maaien en het afvoeren van het maaisel. Zo ontstaan er meer voedsel- en schuilplekken voor de dieren. Bloeiende bermen zijn belangrijk voor insecten.

De bijen profiteren er van en zijn op hun beurt belangrijke bestuivers van natuurlijke vegetaties. In de bermbeheermonitor is ook gevraagd hoeveel gemeenten het openbaar groen zoals parken en plantsoen ecologisch beheren. De meeste gemeenten zijn hiermee gestart en passen het toe bij een deel van het openbaar groen. Hier valt nog veel winst te behalen.

Bron: Stichting Landschapsbeheer Gelderland

Boom van het jaar 2023

Valse christusdoorn (Gleditisia triacanthos en cultivars) heeft de verkiezing Boom van het Jaar 2023 gewonnen. Het thema van de verkiezing was dit jaar 'bomen met open kronen'. Een toenemende kroonbedekking in het stedelijk gebied is belangrijk, maar omwonenden hechten ook veel belang aan direct zonlicht. Een transparante kroon is ook gunstig voor onderbegroeiing.

Valse christusdoorn won de verkiezing met een flinke meerderheid van stemmen van de andere twee genomineerden, Robinia pseudoacacia en cultivars (acacia) en Betula ermanii (goudberk).
De 'Boom van het Jaar 2023' zal inclusief de andere twee genomineerde bomen op een poster worden afgedrukt, die via De Boomkwekerij en Tuin & Landschap worden verspreid.

Bron: Boomzorg.nl

Afsluiten wandelpaden

Het Kootwijkerzand zal dit broedseizoen nog volledig open zijn voor recreanten. Vorig jaar nam de provincie Gelderland het besluit om een deel van het stuifzand gedurende vier maanden af te sluiten om de natuur rust te geven, maar het is de provincie en Staatsbosbeheer niet gelukt om dat wettelijk volledig geregeld te krijgen.

Daarom zullen wandelpaden pas in 2024 worden afgesloten. De afsluiting van het Kootwijkerzand is onderdeel van het recreatiezoneringsplan Veluwe dat vorig jaar door de provincie Gelderland werd vastgesteld. Toeristen en recreanten verstoren de grondbroedende vogels en beschermde diersoorten en daarom is besloten het gebied gedurende het broedseizoen af te sluiten voor publiek.

Bron: Barneveldse Krant

terug naar boven >>

Woensdag 10 mei 2023 - Wandelen in wijk Duivenvoorde

Op woensdag 10 mei gaat IVN Natuurgids Ria Hoogstraat weer op stap in de natuur. We wandelen door de wijk Duivenvoorde in Leidschendam en gaan ontdekken hoe groen de wijk is. Halverwege steken we even over naar de groenstrook langs de spoorlijn waar we kunnen uitkijken over de Duivenvoordse- en Veenzijdse polder.

Er lopen regelmatig reeën in de polder aan de andere kant van de spoorlijn. Er is daar een uitkijkpunt dus met een beetje geluk.... Afgelopen week zagen we er 3 ooievaars.

We starten om 14.00 uur bij de keerlus van tramlijn 6, hoek Dillenburgsingel/Willem de Rijkelaan. Bereikbaar met tram 6 en bus 46. Zorg voor stevige en waterdichte schoenen en neem uw verrekijker mee. Wat grotere kinderen zijn welkom.

Info tel. 070 - 3279349 of www.ivndenhaag.nl.

terug naar boven >>

https://www.google.nl/intl/nl/earth/

Bekijk je favoriete plekken. Verken satellietbeelden, 3D-gebouwen en 3D-terrein van honderden steden overal ter wereld. Zoom in op je huis of een andere plek en gebruik vervolgens Street View voor een 360°-perspectief.

Met Google Earth voor Chrome vlieg je in een paar seconden overal heen en kun je vanuit je browser op ontdekkingstocht door honderden 3D-steden. Waag een gokje en ontdek iets nieuws, maak een rondleiding met Voyager en maak je eigen kaarten en verhalen.

terug naar boven >>

Een immense wereld
Hoe dierlijke zintuigen de verborgen dimensies om ons heen onthullen

In heldere taal beschrijft wetenschapsjournalist Ed Yong het gedrag van dieren. Welke voor ons mensen onzichtbare geursporen volgen ze in het bos, welke magnetische velden nemen ze waar? Door de natuurlijke wereld te onderzoeken ontdek je al lezend dat er meer is tussen hemel en aarde.

Recencie: klik hier

Uitgeverij Atlas Contact, 2022.
ISBN 9789045044200.
480 pagina ’s, paperback. Prijs € 32,99.
Ook te bestellen via: rootsmagazine.nl/boeken

terug naar boven >>

Aardaker (Lathyrus tuberosus)

Mijn eerste kennismaking met (en foto van) aardaker was in 2012, maar ik had toen geen idee, hoe dit mooie plantje, dat veel weg heeft van lathyrus, heette. In 2018 zag ik het opnieuw, rijkelijk bloeiend langs het lange pad richting het spectaculaire uitzichtpunt van de Enci-groeve (L.)

Uiterlijk
Deze overblijvende, kruidachtige inheemse klimplant met platte stengels wordt ongeveer 30-100 cm lang. De circa 2 cm lange bloemen zijn opvallend rozerood tot violet van kleur en groeien in trossen van drie tot acht stuks.

De bladeren zijn samengesteld uit maximaal 2 elliptische tot langwerpige deelblaadjes met daar tussen een al dan niet vertakte rank, waarmee de plant zich hecht aan omringende vegetatie. Uit de onderste blaadjes van de liggende, beginnende groeistengel groeien tot 60 cm lange bodemuitlopers. Deze uitlopers vertakken zich verder en de in de bodem liggende knopen vormen zich tot knollenvormende wortels. Tuberosus, zoals de Latijnse naam luidt, betekent trouwens knoldragend, vandaar dat de aardappel een sterk vergelijkbare latijnse soortnaam draagt (Tuberosum). Na drie tot vier jaar bereiken deze knollen de volle grootte en zijn dan net zo groot als hazelnoten. De plant wortelt tot 70 cm in de aarde en vermeerdert zich vegetatief door de ondergrondse uitlopers en in het bijzonder door de knolletjes.

Rechts: Bewerkte botanische illustratie van aardaker (Lathyrus tuberosus).
Het origineel is van J.E. Sowerby et al.; English Botany, or Coloured Figures of British Plants, ed. 3 [B], vol. 3: t. 401 (1864). (bron: wildebloemen.info)

Standplaats
Aardaker is een inheemse vaste plant uit het geslacht Lathyrus die op schrale kalkhoudende grond groeit (löss, leem, zavel)tussen akkerkruiden bij graanvelden, langs spoorwegen, op dijken en in wegbermen. De laatste jaren wordt deze plant vaak in zaadmengsels verwerkt, die in onbegroeide terreinen worden uitgezaaid. De bloemen bloeien in juni en juli en het is een zeer geliefde nectarplant voor bijen, zoals o.a. de kustbehangersbij, driedoornige metselbij en de gewone langhoornbij, vlinders en tal van andere insecten. Deze klimplant bindt daarnaast ook stikstof in de grond en is dus een goede natuurlijk grondbemester vergelijkbaar met lupine en luzerneklaver.

Verspreiding
De aardaker komt oorspronkelijk uit Europa en het westen van Azië. In Noord-Amerika komt de plant nu ook voor. Eeuwen geleden was de soort nog veelvuldig te vinden, nu enkel nog langs grote rivieren, in Zeeland en in Zuid-Limburg. In Nederland is de plant vanaf 1 januari 2017 niet meer wettelijk beschermd. In sommige landen wordt de plant bestempeld als onkruid en verwijderd uit de graanakkers. Aardaker geeft zich niet zomaar gewonnen. Hij onttrekt zich aan onkruidverdelgers, loopt laat uit en wortelt net diep genoeg om de ploegschaar te ontwijken.

Voedingsbestanddelen
Er was een tijd dat men de aardappel niet kende. In die tijd was de aardaker al wel bekend en werd hij veelvoudig commercieel verbouwd, onder andere in de provincie Zeeland en op de Zuid-Hollandse eilanden en ook veel uit de wilde natuur verzameld. Vroeger werd deze plant veel als groente gegeten en zelfs uitgevoerd naar Frankrijk. Vandaar dat de plant de naam Hollands muisje kent. De knolletjes worden als aardappels gekookt of net als tamme kastanjes gepoft. Foto: Bert Verbruggen

Ze smaken als een zoetige noot. Een oud recept: knolletjes 1 uur koken, pureren en met melk en kruiden opdienen. Ze bevatten vooral suikers en zetmeel en tevens eiwitten en vetten. De bloemen, jonge scheuten en zaadpeultjes zijn ook eetbaar. Men braadde en brandde de knol ook wel om er koffie van te maken. Uit dit gebruik is de toepasselijke volksnaam koffieboon ontstaan. De plant en de knollen werden ook wel aan varkens gevoerd, vandaar de volksnamen zeugboon en varkensnoot. Ze kunnen ook tot plantaardige olie verwerkt worden en van de opvallende, welriekende bloemen werd in de 16e eeuw parfum gemaakt.

De verschillende delen van de sier- of pronkerwt (Lathyrus odoratus), die als eenjarige plant in tuinen en moestuinen wordt gekweekt vanwege de heerlijke geur en de decoratieve waarde, zijn zeer giftig!

Namen
Behalve Hollands muisje, koffieboon, zeugnoot en varkensnoot heeft de plant meerdere alternatieve namen: aardeikel, aardmuis, muizen met staartjes, aardnoot, aardkastanje, grondboon en grondpeer. Het woord aker is ook een streekgebonden naam voor eikel.

terug naar boven >>

Wilde linde

Ooit, lang geleden, was een groot deel van Nederland bedekt met een bos dat bruiste van het leven: het lindewoud. Die wilde lindes zijn bijna geheel verdwenen en dat laat een diep spoor na. Een kleine groep ecologen pleit voor terugkeer van de verdwenen boom. Dat kan, in bossen die nog niet té verzuurd zijn.

Een paar duizend jaar geleden, vlak voor de mens hier begon met landbouw, was Nederland bedekt met oerbos. Essen, iepen en zwarte populieren rezen op uit de kleigronden en moerassen stonden vol met elzen. Maar het grootste deel van Oost- en Zuid-Nederland was bedekt met een ander bostype, dat hoog uitgroeide dankzij vier beeldbepalende bomen: de zomereik, de wintereik, de zomerlinde en de winterlinde. Ze kunnen vele eeuwen oud worden, lindes mogelijk wel duizend jaar. Drie van de vier bomen uit het oorspronkelijke eiken-lindenwoud zijn grotendeels verdwenen; alleen de zomereik is overgebleven in het Nederlandse landschap.

In hellingbossen in Limburg en eeuwenoude houtwallen in Twente komen nog wilde lindes voor. Foto: Getty images

Doordat het blad van lindebomen snel verteert, staan zulke bossen vooral in het voorjaar vol met bloemen, zoals bosanemoon, slanke sleutelbloem, grote muur, gele dovenetel, daslook en lelietje-van-dalen.

De ene linde is de andere niet: er zijn drie soorten
De winterlinde kwam het meest voor. Die boom kan relatief goed tegen droogte en arme grond. Zomerlindes zijn iets kieskeuriger. Ze komen in het wild alleen nog heel lokaal voor in Limburg en Twente. Langs lindelanen staat Nederland vol met de Hollandse linde. Deze kruising is onvruchtbaar. Ze stammen allemaal af van slechts een handvol bomen en spelen in natuurlijke bossen geen rol.

Staatsbosbeheer heeft het genetisch materiaal van de laatste wilde lindes van Nederland veiliggesteld. Zo kunnen ze worden opgekweekt en terugkeren in de Nederlandse bossen.
In Nederland hebben we na de ontbossing juist soorten teruggeplant die het tegenovergestelde doen: eiken, beuken, dennen en sparren. Hun naalden en bladeren bevatten organische zuren. Kalk lost daarin op en spoelt weg. En daar komt verzuring door stikstof nog eens bovenop.
Niet alleen lindes kunnen verzuurde bosbodems weer herstellen, maar ook de fladderiep, zoete kers, boswilg en veldesdoorn, net als kleinere boomsoorten als inheemse vogelkers, sporkehout en lijsterbes.

Bron: Nu.nl / Rolf Schuttenhelm

terug naar boven >>

Matthijs Röling: Natuurlijke Schoonheid
t/m 18 juni 2023

Het Veenkoloniaal Museum staat in bloei. In de lente-tentoonstelling staan mens, natuur en haar bloei centraal, bekeken door de kunstenaarsogen van Matthijs Röling.

Voor het eerst is in het museum een selectie kunstwerken van de Groninger kunstenaar te zien. Matthijs Röling studeerde vanaf 1960 aan de Koninklijke Academie Den Haag en later aan de Rijksacademie van Amsterdam. Röling groeide uit tot één van de grootste figuratieve kunstenaars van Nederland. Hij kreeg verschillende onderscheidingen. Nog altijd bekleedt hij een voorbeeldrol voor jonge kunstenaars die de figuratieve weg kiezen.
Rölings vroege oeuvre bestaat uit stillevens en mythologische voorstellingen. Later ligt zijn focus op mensfiguren en naakten.

Aan het einde van zijn loopbaan schilderde hij veelal tuinen. Zijn stijl bevat veel symboliek met verwijzingen naar een wereld vol fantasie. Een keer op keer terugkerende liefde in zijn schilderijen is die voor mens en natuur.

Veenkoloniaal Museum

Adres: Museumplein 5, 9641 AD Veendam
Meer info: klik hier

Beyond Nature
van 5 mei t/m 20 augustus 2023

De natuur staat in deze expositie centraal op een manier die je nog niet eerder hebt gezien. De kerkzaal van Musiom staat deze maanden in bloei.

Hans van Horck
Hans van Horck maakte voor het eerst werk waarin bloemen centraal staan. Deze werken zijn in 2022 al te zien geweest in het Flower Art Museum in Aalsmeer en zijn nu ook te zien in Musiom. Het zijn imposante doeken van 160 x 160 cm.

Het werk van Thea Figee komt voort uit bewondering, respect en zorg voor de natuur. De schoonheid van zoiets kleins als een libelle, de gelaagdheid van een sloot vol planten en dieren, maar ook de grootsheid van een herfstlucht of de kracht van een wilde oceaan.

Thea Figee

Tussen haar prenten, olieverfschilderijen en objecten van geblazen glas vindt een constante wisselwerking plaats. Het resultaat is boeiend en vol gelaagdheid en kleur.

Musiom

Adres: Stadsring 137, 3817 BA Amersfoort
Meer info: klik hier

"Bomen over bomen"
van 2 april 2023 t/m 24 maart 2024
door het museumbos, de bomen zien

De boom staat centraal in deze nieuwe tentoonstelling van Museum STAAL. Op uiteenlopende wijze wordt de boom gepresenteerd. Als een boswandeling langs kunst, verhalen en materialen. Het pad voert langs de prachtige 19 de-eeuwse werken van B.C. Koekkoek, een van de beroemdste boslandschapsschilders van zijn tijd.

Ook hedendaagse kunstenaars omarmen de boom. De frêle objecten van Stef Kreymborg en sprookjesachtige meubels van K Studio zijn gemaakt van materiaal uit verschillende bomen. Drie kunstenaars met ieder hun eigen verhaal van de boom. De monumentale Almense bomen o.a. van de bijzondere Sassafrasgroep, die langs het Twenthekanaal staan, zijn op de gevoelige plaat vastgelegd door Geert de Groot. Een tweetal routes leiden langs deze bomen; wandelschoenen dus mee! Rechts: B.C. Koekoek

Voor deze tentoonstelling wordt samengewerkt met Natuurmonumenten en Walhallab. Walhallab is een creatieve werkplaats voor jong talent. Hier wordt veel met hout gewerkt, jongeren maken er de mooiste objecten mee. De lokale boswachter vertelt over de bomen in ‘zijn’ bos, landgoed Velhorst. In het museum natuurlijk ook veel aandacht voor vader en zoon Staring. Vader A.C.W. Staring dichtte over bomen, maar plantte er vooral veel aan in de tuinen van het landgoed waar hij woonde, De Wildenborch. Zoon W.C.H. Staring had vooruitstrevende ideeën over landbouw die de liefde voor het landschap uitdroegen. Ook zijn Dennenproject in Bergen komt aan bod.

Museum STAAL

Adres: Dorpsstraat 39, 7218 AC Almen
Meer info: klik hier

EEN BOS VAN DRAAD
7 juni – 3 september 2023

Zomertentoonstelling in de kerk van Almen
(tegenover museum STAAL)

"Bos van draad" door Sara Vrugt

Een bos geborduurd op een doek van 30 meter breed en opgehangen in een spiraalvorm. De bezoeker dompelt zich onder in een gelaagde ruimte, waarin alle seizoenen en groeistadia van een bos vertegenwoordigd zijn.

terug naar boven >>

Reageren op NNN

Voor reacties op de inhoud van NatuurNetNieuws, uw waarnemingen, nieuws of vragen over de natuur, mail naar: tiny@groen-natuurlijk.nl
Voor het wijzigen van uw e-mailadres (vermeld ook uw oude e-mailadres!) of afmelden voor de nieuwsbrief mail naar: info@groen-natuurlijk.nl

Samenstelling: Tiny van der Meer. Vormgeving: Hans Steinfort.

Voor het aanmelden als abonnee op NatuurNetNieuws kijk op: https://groen-natuurlijk.nl/natuurnieuwsbrieven/
Het overnemen van informatie is toegestaan, mits u duidelijk vermeldt:
Bron: NatuurNetNieuws, uitgave van platform GROEN! natuurlijk: www.groen-natuurlijk.nl

Behalve voor u is er ook een natuurnieuwsbrief (NatuurNetNieuwsJunior) voor uw (klein)kinderen in de basisschoolleeftijd met een verhaaltje, veel informatie over dieren en/of planten (handig voor een spreekbeurt) en uittips voor kinderen. Net zoals u gratis abonnee bent van NatuurNetNieuws, kunt u of kunnen zij zich ook gratis abonneren op NatuurNetNieuws Junior (komt zes keer per jaar uit!). U hoeft alleen maar een mailtje te sturen naar: info@groen-natuurlijk.nl of het formulier in te vullen: klik hier

Volg ons ook op Facebook

Onze Natuurnieuwsbrief verwijst soms naar websites van derden. We hebben geen controle over de aard, de volledigheid noch de juistheid van de informatie op deze websites en zijn daarom niet aansprakelijk voor de inhoud daarvan.

terug naar boven >>