 |
|||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||||||||
 |
|||||||||||||
 |
|||||||||||||
 |
|||||||||||||
Oeverzegge (Carex riparia)
De vrouwelijke bloemen zitten aan dezelfde plant maar zijn pas te zien als u dichterbij komt omdat ze onder de mannelijke bloemen zitten. De bloemetjes van de oeverzegge veranderen sterk in uiterlijk en bezitten een buitengewone schoonheid.
Voor de oeverzegge is een periode van kou de belangrijkste voorbereiding voor het kiemen van de zaden. De zaden vallen ergens in het jaar op de grond maar zitten ‘op slot’. Dit wordt kiemrust genoemd. Wanneer het zaadje een langere periode van kou om zich heen ervaart, kiemt het. Winterkoning (Troglodytes troglodytes)
Winterkoninkjes hebben veel bijnamen: klein jantje, duimeling, duimpje en klein duimpje, tuinkruipertje, heggenkruipertje en klein muuske. Die laatste naam heeft hij te danken aan zijn hyperactieve manier van bewegen wat doet denken aan een muis. Op de grond, bij en in struikgewas zoekt hij al scharrelend zijn kostje bij elkaar. Onder andere insecten, insectenlarven, kleine wormen en spinnen. Ook uit kleine spleten van bijvoorbeeld schors kan hij allerlei eiwitrijk gedierte peuteren. Broeden doen winterkoninkjes in bossen en parken met veel ruige ondergroei. Maar ook bij boerenerven, in heggen en knotbomen. Het nestje wordt gebouwd in oude boomholten, in gebruikte vogelnesten, in klimop, struiken en takkenhopen. Maar zelfs (zoals op de foto) in een bos touw in een tuinschuurtje.
Om een vrouwtje te versieren bouwt het winterkoninkje drie of vier nesten, nodigt zijn vriendinnetje uit om ze te inspecteren en als er een in de smaak valt, wordt zowel hij als het nestje door haar geaccepteerd. Na het huwelijk is zij het, die het interieur aanbrengt en de woning stoffeert met zacht materiaal, voornamelijk veertjes. Loop je buiten en hoor je heel luid een reeks snelle schetterende klanken met een triller en een hoge toon op het eind dan kan het niet missen: je hoort het winterkoninkje. Bijna niet te bevatten dat er zoveel geluid uit zo'n klein vogeltje kan komen! |
|||||||||||||
 |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
 |
|||||||||||||
Tiny van der Meer NATUUR uit: in vuur en vlam Eind oktober. Bespied door een nieuwsgierig ‘boombeestje’, doorkruis ik via een kronkelend lang vlonderpad (hoe langer hoe liever) de kletsnatte natuur in het Lheebroekerzand (Dr).
Ik bewonder indrukwekkende bomen, slanke trechterzwammen, fragiele hazenpootjes, maar ook een een grote lijster en goudhaantjes. Rond de Meeuwenplas in het Orvelterzand ga ik bewust langzamer lopen omdat ik zo lang mogelijk wil genieten van een schitterend goudgeel pad zoals ik het nog maar zelden heb gezien! In november wijst de thermometer nog steeds 17 graden aan, er is zon, bijna geen wind... waar is de herfst? De temperatuur breekt warmterecords, dus geniet ik op de Turnhoutse heide (NB) opnieuw van warme herfstkleuren, paddenstoelen zoals cantarellen, witte tandzwammen, dennenvoetzwammen, roodgerande houtzwammen en fopzwammen en een verscholen kapelletje op Belgisch grondgebied.
Het mooie weer weet van geen wijken, dus zak ik een week later weg in een dik bladertapijt tussen hoge beuken, die met elkaar een lange schitterende laan vormen in de route Traaij - Traay (mooisteroutes.nl) bij Maarn (U). Het pijpensto staat in vuur en vlam en plooivlieswaaiertjes versieren afgebroken boomtakken. Vooral hun onderkantje lijkt op echt kant. En op de zandverstuivingen grijpen grillige boomwortels zich vast in het stuivende zand. Wat een heerlijke herfst!
NATUUR thuis: altijd op zoek naar eten
De ongeduldige merels hebben de cotoneaster al bijna leeg gegeten. De grote bonte specht vindt regelmatig een lambertsnoot op de grond, klemt die handig tussen een spleet in een paaltje om hem vervolgens te kraken. Elke dag strijken er wel zo’n 30 - 40 mussen neer op m’n ‘gedekte’ tuintafel. Als dank klinkt urenlang bijna onophoudelijk hun gezellige gekwebbel vanuit de struiken. De blauwe reiger doet zich tegoed aan rivierkreeftjes uit de sloot en in het weiland laten smienten zich het gras goed smaken.
De zilverreiger heeft even andere kopzorgen en ‘halswerk’ om zijn verwaaide lange nek rechtop te houden. De roodborsttapuit klemt zijn pootjes stevig om een lisdodde en een torenvalkje kiest er voor om niet biddend vanuit de lucht maar zittend vanaf een paaltje haar prooi op te sporen.
’s Winters is het niet makkelijk om buiten in de natuur te overleven. Veel tips over het voeren van vogels leest u in de special van vogelbescherming: klik hier |
|||||||||||||
 |
|||||||||||||
| |||||||||||||
 |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
 |
|||||||||||||
In verband met corona zijn alle excursies voorlopig afgelast. |
|||||||||||||
 |
|||||||||||||
Natuurmonumenten brengt de natuur bij je thuis. Zo zijn 19 bijzondere natuurgebieden virtueel te bezoeken via Google Street View. Met 360-graden beelden kun je de bijzondere natuurgebieden virtueel verkennen vanaf je computer, smartphone of tablet. Om de mooiste gebieden van Natuurmonumenten in beeld te brengen, legden vrijwilligers eerder tientallen kilometers af met een speciale draagbare camera. |
|||||||||||||
 |
|||||||||||||
Maar als je de bodem zoveel mogelijk begroeid laat, kan het water worden vastgehouden. Dus, laat de bodem van je tuin of moestuin een beetje begroeien. Dit helpt ook tegen onkruid!  7 december - nationale vrijwilligersdag Deel jij vandaag ook een extra compliment uit aan iedereen die zich belangeloos inzet voor een ander of een goed doel? Vrijwilligers verdienen een GROOT applaus! 14 december - zonsverduistering Op maandag 14 december 2020, rond 18:20 uur Midden-Europese Tijd, vindt een totale zonsverduistering plaats. 21 december - Start van de winter/kortste dag
Volgens de Romeinse kalender het begin van de winter. De astronomische winter begint op 21 december 2020 om 11.02 uur. De zuidpool baadt de hele dag lang in de zon. Op de noordpool is het continu nacht. In het noordelijk halfrond zijn de dagen kort en de nachten lang. Op het zuidelijk halfrond is het net andersom.
FLORON organiseert voor de zevende maal de Eindejaars Plantenjacht in een ogenschijnlijk onmogelijk periode: midden in de winter. |
|||||||||||||
 |
|||||||||||||
Uiterlijk Het vrouwtje is een miniatuuruitgave van het vrouwtje van de wilde eend, maar ze heeft een lichte vlek aan de staartbasis, een witte buik en een grijze snavel en poten. Jonge wintertalingen zien er uit als het vrouwtje maar de snavel is rozig. Geluid Naam Gedrag Voedsel Doortrekker en wintergast
Waterrijke moerassige gebieden met een welige begroeiing van de oevers zoals kleine zoetwatermeren en langzaam stromende rivieren vormen het leefgebied van de wintertaling, maar alleen op de voorwaarde dat het er rustig is en er geen watersport en recreatie plaats vindt. Broeden
Tijdens en direct na de broedtijd concentreert de soort zich in augustus in de Biesbosch, het Lauwersmeer, de Dollard, het Waddengebied en zuidelijk Flevoland om te ruien. In de Biesbosch verblijven in de winter makkelijk vier- tot vijfduizend wintertalingen en zie je regelmatig grote groepen wintertalingen opvliegen. Meestal is er dan gevaar en vliegt er een slechtvalk of zeearend over het gebied. Maar hun grootste vijanden zijn droogte en vorst. Wintertalingen worden gemiddeld 3 jaar (maximaal 21 jaar) |
|||||||||||||
 |
|||||||||||||
Walnoot De laatste jaren bestaat er veel belangstelling voor de aanleg van voedselbossen, waarin de walnoot vaak een plaats heeft in de boometage. De walnoot kan hierbij uiteraard vergezeld worden door andere vruchtdragende boomsoorten en door struiken en kruiden. Van oudsher werden er in sommige streken in ons land walnoten langs wegen geplant, met name op plaatsen waar het zogenaamde voorpootrecht bestond (tussen de eigen grond en de openbare weg mochten dan bomen worden gepoot). De waarde van één enkele boom...
|
|||||||||||||
 |
|||||||||||||
Kerst in Huygens' Hofwijck en Museum Swaensteyn
Hofwijck zal voorlopig geopend zijn op de woensdag, donderdag, vrijdag, zaterdag en zondag van 12.00-17.00 uur. Het museum volgt de richtlijnen van het RIVM en de Museumvereniging. Adres: Huygens’ Hofwijck, Westeinde 2a, 2275 AD Voorburg
De route begint in de museumtuin met zijn bomen van bijna 2 eeuwen oud. Bij 9 bomen heeft Bast – De Bomenpodcast een audiotour ontwikkeld, die je kunt beluisteren via de QR-codes bij de bomen. De route is gratis te verkrijgen bij de museumwinkels, VVV en is op deze pagina te downloaden: klik hier Film: De stad als bos Voor wie de film ‘De stad als bos’ nog niet heeft gezien, deze is gratis te downloaden van de website van de Bomenstichting.
Natuurhistorisch Museum Naturalis in Leiden bestaat dit jaar 200 jaar en viert dat met een speciale tentoonstelling, waarin 25 hoogtepunten uit de collectie voor het eerst – of sinds lange tijd – te bewonderen zijn voor bezoekers. Wat ooit begon in 1820 met de persoonlijke collectie van koning Willem I groeide in twee eeuwen uit tot een natuurhistorische schat met maar liefst 42 miljoen objecten. Die liggen opgeslagen in het depot en staan vooral ten dienste van wetenschappelijk onderzoek.
Presentatrice Merel Westrik poseerde met een orang-oetan. En onderzoeker en hoogleraar Freek Vonk ging op de foto met een van de giftigste slangen op aarde, namelijk de koningscobra. Extra info: klik hier
|
|||||||||||||
 |
|||||||||||||
|
|||||||||||||
|
|
||||||||||||
 |
|||||||||||||
De plant wordt 60-120 cm hoog en heeft lange, kruipende wortelstokken. De oeverzegge is éénhuizig en éénslachtig, omdat de bloem óf mannelijk óf vrouwelijk is, maar één plant beide bloemen herbergt. Het geslacht zegge is goed te herkennen aan de scherpe driehoekige stengels. De Friezen noemen zegge ‘Trijekantgers’ (driekantgras). 
Winterkoninkjes broeden en overwinteren hier. Het zijn standvogels. Bij het horen van de naam winterkoning zou je denken dat ze ‘s winters wel tegen een stootje kunnen maar dat valt tegen. In koude nachten kruipen groepen winterkoningen dicht tegen elkaar om warm te blijven. Een aantal overleeft winters met langdurige vorst en sneeuw vaak niet. In de winter worden onze winterkoninkjes aangevuld met exemplaren uit de meer noordoostelijk gelegen broedgebieden. De Latijnse naam Troglodytes troglodytes betekent holbewoner. 
Nu het kouder wordt, zijn steeds meer vogels de hele dag bezig met het zoeken naar voedsel. Het roodborstje scharrelt weer in m’n tuin, de heggenmus laat zich wat vaker zien en het paartje tortelduiven weet feilloos waar en wanneer hun maaltijd wordt geserveerd. 
https://www.natuurmonumenten.nl/nieuws/wandel-virtueel-door-nederlands-mooiste-natuurgebieden
5 december 
Bij het begin van de winter kun je er ongeveer van uitgaan dat de zon zo rond kwart voor negen opkomt en ’s middags om half vijf weer achter de horizon verdwijnt. Het oudste decemberfeest is winterwende op 21 december.
25 december - 
De Wintertaling is een watervogel uit de familie van Anatidae (zwanen, ganzen, grondel- en zwemeenden). Het is de kleinste Europese eend (34 tot 38 cm) die af en toe broedt in Nederland. 
De mannetjes hebben een mooie koptekening: fraai gekleurd kastanje-bruin met een groot uitgevallen groene oogvlek met gelige bies. Het lichaam is grijs met een horizontale witte streep en een gespikkelde borst. In de vlucht vallen vooral de zwart-met-groene vleugelspiegel en de opvallende gele driehoekige stuit met brede zwarte rand op. Zowel mannetje als vrouwtje hebben een groene vleugelspiegel. Die spiegel ontbreekt bij een woerd in eclipskleed (onopvallend verenkleed in de rui na het broedseizoen). 
Anas is het Latijnse woord voor Krekeend, Krikeend of Krikke.
Wintertalingen zijn over het algemeen erg schuw. Al bij het minste onraad duiken ze snel het riet in of gaan er helemaal vandoor. Dan gaan ze loodrecht omhoog en schieten weg in een snelle vlucht. Ze vliegen in onregelmatige, dichte zwermen en maken voortdurend onverwachte wendingen. Ze stijgen en dalen zonder ophouden en tonen om beurten hun lichte onderkant en donkere bovenkant. Ze tonen hun uitstekende vliegkunsten soms ook in een strakke formatie die behendig manoeuvrerend de begroeiing ontwijkt. Ze vliegen erg snel en door hun vlugge vleugelslagen lijkt het alsof ze altijd haast hebben. De snelst gemeten snelheid van deze vogel bedraagt maar liefst 109 km/h.
Wintertalingen zoeken hun voedsel vaak zwemmend in ondiepe vijvers en plassen met hun kop onder water. Met knabbelende snavelbewegingen zeven ze in de herfst en winter voornamelijk kleine zaden van water- en moerasplanten uit het water en eten grassen en landbouwgewassen. ‘s Zomers, gedurende het broedseizoen, hebben ze een voorkeur voor dierlijk voedsel zoals slakken, insectenlarven, waterkevers en garnaaltjes. In brak water is het belangrijkste voedsel fonteinkruid en de vruchten van zeekraal. In zoet water de vruchten van waterbiezen en kruipende boterbloem. In dieper water gaan ze vaak over tot grondelen.
Wintertalingen voeren een vaak ingewikkelde balts uit. Mannetjes jagen elkaar soms over flinke afstanden achterna. Tijdens het baltsvertoon houdt de woerd op karakteristieke wijze zijn kop en staart omhoog. In de periode 1998 - 2000 broedden er nog zo'n 2000 tot 2500 paren in Nederland. Helaas komt dit steeds minder voor in Nederland. Belangrijke oorzaken voor het afnemen van de aantallen broedende wintertalingen zijn verdroging, verzuring en vermesting. Door verdroging van natte heidegebieden neemt de betekenis als broedgebied sterk af, door vermesting en verzuring verandert de vegetatie (vergrassing van natte heiden, met name door pijpestrootje, is een groot probleem). Ze broeden van midden april tot juli, zowel in de buurt van zoet als brak water. Ze nestelen bij voorkeur op kleine eilandjes en hebben een voorkeur voor (duin)meren of poelen in een beboste omgeving met dichtbegroeide oevers. Het nest ligt in de omgeving of aan de rand van het water. Vaak verbergen ze het onder de takken van lage bosjes.
Het vrouwtje gebruikt voor het maken van het nest materiaal dat zij in de omgeving aantreft. Ze vormt met haar borst een diepe, gelijkmatige kom en bekleedt deze met fijne, droge plantendelen. Net als andere eenden brengt zij in het nest donsveertjes aan, waardoor spoedig een luchtige, zachte krans rond het nest ontstaat. Het wijfje broedt de 5 tot 12 geelgrauwe eieren in drie weken alleen uit en verzorgt de jongen. De wantrouwige woerd bezoekt het nest nooit en de eend vertoont afleidend gedrag als men het nest nadert. De jongen zwemmen zelden in open water.
Ze worden niet gevoerd maar gaan onder begeleiding van de moeder spoedig na het uitkomen naar het water. Het mannetje bemoeit zich hier totaal niet mee. Het vrouwtje houdt zich met de jongen overdag tussen de waterplanten verborgen en laat zich alleen 's morgens vroeg en tegen zonsondergang op open watervlakten zien. De jongen verzamelen ijverig waterinsecten en andere kleine waterdieren aan het wateroppervlak. Ze vliegen na 23 dagen.
De walnoot, ook wel okkernoot genoemd, is een multifunctionele boomsoort. Niet alleen het vruchtvlees, ook het hout, de wortel, de bast, het blad, de bolster, de schaaldelen, de tussenschotjes, alle onderdelen kunnen worden benut. Dit levert vele producten op: gezonde noten (waar ook weer van alles mee te doen is), olie, strooisel, kleurstof, likeur, thee, fineer en meubelhout, energie enz. Alleen al daarom is het de moeite waard om meer walnoten aan te planten! Vanwege zijn vruchten en andere producten is hij zeer geschikt voor voedselbossen-en parken, moestuinprojecten en agroforestry (landbouw met bomen). 
Dit jaar belooft het een bijzondere kerst te worden, samen zijn, helen en het ultieme kerstgevoel was nog nooit zo gewenst. In Huygens' Hofwijck en Museum Swaensteyn wordt het jaar traditiegetrouw afgesloten met een kersttentoonstelling. 
Bomenwandeling Dordrecht
Om de stad leefbaar te houden hebben we veel en grote bomen nodig. Ze verkoelen de omgeving, vangen fijnstof af en slaan CO2 op. Daarnaast geven bomen sfeer en dragen ze bij aan de gezondheid van de mens en de biodiversiteit. 
‘Van onschatbare waarde - 200 jaar Naturalis’
