1 Klaartje - spoorzoekertje

Het is januari. Nog één weekje schoolvakantie en… het vriest!! Klaartje heeft niet alleen haar dikke sjaal, winterjas, wanten en muts opgezocht, maar ook haar schaatsen. Ze vindt schaatsen geweldig! Ze loopt langs de sloot naar de vijver achter het huis. Het heeft een beetje gesneeuwd. Op de sloot ligt een zacht laagje poedersneeuw… dan ziet ze opeens iets heel bijzonders!

Er staat een afdruk met een prachtige kring van veertjes in de sneeuw! Welke vogel zou er zo’n bijzondere landing hebben gemaakt? Klaartje huppelt verder naar de vijver. Ze is benieuwd... Zou ze al kunnen schaatsen? Maar dan ziet ze allemaal gaten in het ijs. De wind heeft windwakken gemaakt door heel hard over het water te blazen zodat het niet kon bevriezen. Fijn voor de watervogels, die zijn maar wat blij dat ze nog kunnen zwemmen. Jammer voor haar, want schaatsen op de vijver... dat zit er voorlopig niet in!

Zachtjes begint het weer te sneeuwen. Na een poosje ligt er langs en op de vijver, waar de eenden, meerkoeten en zwanen gezellig in een groot wak bij elkaar zijn gekropen, een laagje sneeuw.

En in die sneeuw ziet Klaartje allemaal sporen... sporen van vogelpootjes. Leuk! Ze lopen kriskras door elkaar. Er zijn piepkleine pootafdrukken, van vinken, roodborstjes en merels, maar ook hele grote. Die grote... dat is makkelijk, die zijn natuurlijk van een zwaan.

En die lange tenen zijn vast van een waterhoentje. Dan ziet ze een paar heel bijzondere afdrukjes! Met schulpjes. Klaartje kijkt naar de pootjes van de vogels die op het ijs staan. Dan ziet ze meerkoet stappen. Ja! Dat zijn ze! Klaartje wist niet dat een meerkoet zulke mooie tenen had. Zouden de vogels het niet koud hebben, zomaar met hun blote voeten op het ijs en in de sneeuw!? Om daar achter te komen zit er maar een ding op!

Zelf voelen! Klaartje trekt haar laarsjes en sokken uit en stapt pardoes met haar blote tenen in de sneeuw. Brrrrrr..... koud!!! Maar dan loopt ze snel een eindje met grote hoge stappen door de verse sneeuw en maakt een echt mensenvoetenspoor! Maar dan stopt ze heel snel haar koude natte voeten in haar bontlaarsjes en rent naar huis, gauw drogen en opwarmen, want ze heeft een paar ijstenen!!! En de vogels...? Die hebben volgens haar ‘wondertenen’!

Terug naar boven >>

2 Wondertenen of wintertenen

Klaartje heeft wel een beetje gelijk met die ‘wondertenen’. Op de pootjes van vogels zit een dik laagje schubben van keratine, dat is een soort taai eiwit dat niet bevriest. Keratine zit ook in haar, nagels, hoeven, horens, klauwen, snavels en veren.

Dus helemaal bloot zijn vogelpootjes niet en ze hebben geen spieren in hun pootjes maar pezen, die niet zoveel bloed nodig hebben, maar dan nog is het een klein wonder dat die dunne pootjes niet bevriezen!

Poot meerkoet (l) en poot buizerd

Toch kan het wel eens gebeuren dat watervogels zoals eenden vastvriezen als ze te lang op het ijs staan, dus is het handig als ze zittend hun pootjes lekker warm tussen hun buikveren stoppen of op één poot gaan staan zodat ze die om en om kunnen opwarmen tegen hun lijfje. Vogels hebben dus wel wondertenen maar gelukkig geen wintertenen, zoals sommige mensen, die daar wel eens last van hebben. Die zijn dan dik en rood of soms zelf paars, ze jeuken en vaak doet het pijn. Maar goed dat vogels daar geen last van hebben!

Terug naar boven >>

3 Omvallen

Heb jij je ook wel eens afgevraagd waarom (grote) vogels niet omvallen als ze op 1 poot staan? Vaak zelfs slapend? Probeer jij het maar eens. Dat gaat je, zelfs als je wakker bent, maar heel even lukken.

Vogels hebben veel langere tenen dan wij. En daar kunnen ze handig gebruik van maken. Ze moeten er wel voor zorgen dat hun lijf zich precies recht boven hun ene poot bevindt maar dat lukt ze eigenlijk vanzelf zonder veel moeite. Zie je een blauwe reiger of een grote zilverreiger (l) langs het water staan, kijk dan maar eens goed op hoeveel poten hij staat... En in de lente zitten er ook vaak grutto’s, tureluurs en scholeksters op één poot op een paal.

Terug naar boven >>

4 Poten en pootjes

Let jij wel eens op de tenen van vogels? Sommige vogels hebben heel bijzondere! Kijk maar eens naar de foto van dit jonge waterhoentje. Wat een enorme tenen heeft zo’n klein beestje al!

Waterhoentje, zwaantje, fuut, aalscholver en koolmeesje

Het is best lastig om vogelpoten goed te kunnen bekijken, want ze zwemmen, slapen met hun pootjes onder hun veren of vliegen weg voordat jij ze goed hebt kunnen bekijken. Daarom heb ik een paar foto’s uitgezocht die ik hebt gemaakt van vogeltenen en pootjes. Als je ziet hoe bijzonder sommige zijn, ga je vast nog beter opletten!

Terug naar boven >>

5 Rommeltje in de tuin

In de winter is het koud en is er voor dieren weinig voedsel te vinden. Je weet vast al dat je de vogels kunt helpen door zaden, fruit, vetbollen en/of pinda’s op te hangen en een open schaal of bak met water neer te zetten om van te drinken en in te badderen (als het niet vriest!).

Zo’n ideetje met een half eierdoosje is best leuk, maar als het regent wordt het karton slap, dus als je het wilt maken, kies dan voor een eierdoosje van plastic.  Een plank met halve walnoten is ook leuk, om die te maken heb je alleen wel hulp nodig van een volwassene.

Er zijn meer dieren in de tuin die jouw hulp wel goed kunnen gebruiken! Egels, muisjes, slakken, insecten en andere kleine bodemdieren help je vooral door de tuin lekker rommelig te laten, met veel blad en takken op de grond.

Egels kunnen daar hun holletjes in maken en insecten vinden er een overwinteringsplek. Misschien heb je wel een egelhuisje neergezet waar een egel nu zijn winterslaap in houdt. Bodemdieren zorgen voor vruchtbare grond en zijn dus héél belangrijk voor de tuin.

Regenwormen overwinteren diep in de bodem, zodat ze niet kunnen bevriezen. Daar houden ze een soort winterslaap. Bodemdieren breken afgevallen bladeren en (kleine takken) uiteindelijk af en met de voedingsstoffen die ze eruit halen zijn je planten weer blij.

Terug naar boven >>

6 Knutsels

Je kunt heel gemakkelijk een egeltje maken van een schone aardappel die, als je geluk hebt, al een beetje lijkt op het kopje van een egel (dus met een ‘snuitje’).

Verder heb je nodig:
- vogelzonnebloempitten
- een paar wiebeloogjes (witte oogjes die je zelf uit papier knipt of twee witte punaises kan ook).
- Steek de zonnebloempitten netjes verdeeld over het ‘lijfje’ in de aardappel.
- Met een permanent marker teken je de pupillen, het neusje en het mondje.

Klaar is je egel... en de vogels weten hem vast wel te vinden met al die lekkere pitten op zijn rug... Is hij bijna ‘bloot’ dan kun je natuurlijk weer nieuwe pitten op de lege plekken prikken.

Hier nog een kort filmpje: klik hier

Als je je egel liever maakt met een lijfje van karton, kan dat natuurlijk ook.
Je hebt dan wel als extra klei nodig om de zonnepitten in te kunnen steken.

Kijk maar even: klik hier

Valentijn

Op 14 februari is het ook al weer Valentijn! Als  je iets moois wilt knutselen om iemand te verrassen die je lief vindt, dan is hier een voorbeeldje.

Voor dit mooie hart heb je veel kleuren verf nodig, een kwast, een paar kinderhanden en... billendoekjes, want daar maak je heel makkelijk alles weer schoon mee!
Teken wel even de vorm van een groot hart met potlood op stevig papier, zodat je goed kan zien bij het stempelen met je handen, dat het ook echt op een hart blijft lijken. Als je kunstwerk gelukt is, kun je het ook nog inlijsten, zo wordt het een echt schilderij.

Terug naar boven >>

7 Boek

Eén plus één is meer

Overal om je heen plant het leven zich voort. Zoogdieren en insecten. Vogels en reptielen. Bomen en mossen. Vissen en kikkers. Voor alles wat leeft is voortplanting even onmisbaar als voedsel, water en zuurstof.

In 'Eén plus één is meer' ontdek je hoe planten en dieren zich voortplanten en hoe fascinerend dat is. Van eekhoorn tot zalm en van vlinder tot eik. 'Eén plus één is meer' is een prachtig geïllustreerd, informatief en leerzaam boek voor nieuwsgierige kinderen, ouders en leraren over het meest fundamentele proces van het leven. 
Geschikt voor kinderen vanaf 9 jaar, bovenbouw basisschool en onderbouw middelbare school.
Katherine Roy is een bekroond auteur en illustrator van diverse op wetenschap gebaseerde kinderboeken. Vertaler Geert-Jan Roebers is bioloog en schrijver, en bekend van diverse kinderboeken over de natuur.

Terug naar boven >>

8 Uit-tips

Het museum van grote vragen

Blikvanger / digitale rondleiding

In het Groote Museum ga je op persoonlijke expeditie, met je lichaam als startpunt. Je kijkt in een spiegel waarin je steeds meer ontdekt. Overeenkomsten met planten, andere dieren en zelfs microben. Wat jouw darmen bijvoorbeeld doen, doen de wortels van een boom ook. Toen jij als baby over de grond kroop, bewoog je hetzelfde als een krokodil. Door overeenkomsten als deze ga je anders naar jezelf kijken en naar de wereld om je heen. Je blijkt verbonden te zijn met alles wat leeft, tot in je kleinste vezels. En véél afhankelijker dan je dacht.
Verzamel met deze digitale tool woorden die jouw specifieke blik omschrijven. Het Groote Museum bestaat uit 14 zones die in elkaar overlopen. Per zone staat een onderdeel van je lichaam centraal, zoals je hart of je stembanden.
Dat lichaamsdeel is het vertrekpunt om jezelf te onderzoeken en de verbondenheid met de wereld om je heen. Start met de blikvanger bij het vraagteken, daarna kan je zelf de volgorde van de zones bepalen.

Opdracht
De blikvanger laat je zien waar de zones zijn, geeft een korte introductie per zone en verzamelt jouw specifieke blik met een simpele opdracht. Je kunt alle zones doen, of na een aantal al stoppen. Ook een samenkomst kan onderdeel zijn van de blikvanger. Doe de opdracht zelfstandig of samen. Aan het einde van je bezoek is jouw blik gevangen en krijg je het op een verrassende manier te zien.

In het museum vind je in de Oostzaal een QR code om de blikvanger te openen.
Het Groote Museum ligt aan het vrij toegankelijke Artisplein. De ingang van het museum vind je naast de Chileense flamingo's. Volg de looproute op deze video: klik hier

PiXlife Nature Xperience op de Brouwersdam

In een markant gebouw op de Brouwersdam bevindt zich de bruisende PiXlife Nature Xperience, waar je met de hele familie actief de natuur beleeft. Binnen zijn er exposities, workshops en cursussen. Buiten krijg je bij excursies, expedities en safari ’s de kans talloze vogelsoorten te bekijken en zeehonden te fotograferen. PiXlife Nature Xperience op de Brouwersdam tussen Zeeland en Zuid-Holland is een oase voor de jongere en oudere natuurliefhebber.

Voor kinderen zijn er volop leuke activiteiten! Zo kun je de spannende uitkijktoren beklimmen en genieten van het prachtig uitzicht. Alleen de wandeling naar boven is al een belevenis en door de patrijspoorten kun je eindeloos ver kijken over de Noordzee en de Grevelingen. Spot jij met de grote kijker op de toren een zeehond of bijzondere vogelsoort? Daarnaast kun je actief aan de slag met Expeditie PiXLife.
Haal je expeditiekaart en een leenkijker en ga op Expeditie in ons centrum. Vind jij de juiste vogels én verborgen vogelsoort. In de expositie kun je meer te weten komen over indrukwekkende vogelrecords. Voor het hele gezin zijn er boeiende excursies waar iedereen samen aan kan deelnemen. En na al deze avonturen is er natuurlijk tijd voor een heerlijke lunch in het gezellige café. Kom naar PiXLife voor een dag vol plezier en avontuur voor jong en oud!

Uitkijktoren de Zeearend

Vanaf donderdag 9 januari is PiXlife is geopend van woensdag t/m zondag van 9.30 tot 17.30 uur. Toegang tot het centrum en de uitkijktoren is gratis. Natuurbelevingsactiviteiten boek je al vanaf 15 euro.

Het verhaal van de Walvis

In de interactieve tentoonstelling 'Het verhaal van de Walvis' wandelen kinderen (6+) door de geschiedenis van de walvis en de walvisvaart. Wist je dat een walvis een uitstekend gehoor heeft? Het oor van de walvis is een beetje gek. Het gehoorbeen zit los in het hoofd van de walvis en is het allerhardste bot uit het hele skelet!

Zo kan het trillen onder water extra goed opgevangen worden. En er is nog veel meer te vertellen over walvissen: over de verschillende soorten walvissen, hun leefgebied en hoe de mens door de eeuwen heen naar de walvis keek. Aan het begin van de tentoonstelling opent de Groenlandse walvis zijn bek voor je en hij toont zijn staart tijdens het wegduiken aan het einde.

Terug naar boven >>

9 NatuurNetNieuws vanaf 12 jaar

Behalve voor jullie is er ook een natuurnieuwsbrief (NatuurNetNieuws) voor oudere broers en/of zussen en grote mensen zoals bijvoorbeeld jullie ouders, grootouders.

Net zoals jullie gratis abonnee zijn van NNN junior, kunnen zij zich ook gratis abonneren op NatuurNetNieuws.
Ze hoeven alleen maar een mailtje te sturen naar: info@groen-natuurlijk.nl
Of via de website het formulier invullen. Klik daarvoor hier.

NatuurNetNieuws komt ook nog eens elke maand uit!
Niet vergeten te vertellen hoor!

Als je vragen hebt over iets wat je in NNNjunior hebt gelezen of iets ander wil weten over de natuur, dan kun je altijd mailen naar: tiny@groen-natuurlijk.nl  

Terug naar boven >>

10 Einde

Nog meer leuke uit-tips in en over de natuur kun je lezen op onze website: www.groen-natuurlijk.nl, kijk maar op de kinderpagina.

Tot de volgende keer!

Tiny van der Meer
Hans Steinfort

Terug naar boven >>