1 Klaartje - Oranje boven

Het is Koningsdag. Bim-bam, bim-bam, bim-bam, de klokken van de kerk luiden iedereen wakker. Groot feest in het dorp waar Klaartje woont! Er is muziek, er zijn ballonnen, kraampjes, ponyrijden, een fietspuzzeltocht, straattekenen, een springkussen, een hardloopwedstrijd, een rommelmarkt en kinderspelen...
En wat ziet iedereen er vrolijk en feestelijk uit! Natuurlijk heeft Klaartje haar feestjurk aan! En op haar hoofd staat een prachtige oranje puntmuts! Mam heeft hem speciaal voor haar gemaakt, met twee elastiekjes, links en rechts. Handig, die zitten om haar oren, zodat haar muts niet kan afwaaien.

Na een drukke, gezellige dag kruipt Klaartje in bed, haar muts staat naast haar op het nachtkastje. De andere morgen is ze al vroeg wakker. Ze zou nóg wel een dag feest willen vieren! Maar je kunt nergens meer aan zien dat het koningsdag was, de vlaggen zijn weg, de kraampjes zijn weg, alles is opgeruimd. Alles, behalve haar muts! Klaartje zet hem op en huppelt naar het weiland. Ze neemt een kleedje, drinken en lekkere aardbeitjes mee. Klaartje viert haar eigen feestje.

De zon schijnt, de wei kleurt geel van de paardenbloemen, zelfs de pinksterbloemen bloeien al! Oranjetipje is daar maar wat blij mee en fladdert vrolijk van bloem naar bloem. Ook dat is feest! Klaartje geniet en loopt naar het slootje. Aan de overkant zit moeder eend zich uitgebreid te poetsen, om haar heen scharrelen wel zeven pulletjes! Hier wil ze wel picknicken. Ze zit heel stil om moeder eend en haar kindjes niet te laten schrikken. Maar dan schrikt ze opeens zelf! Vlak boven haar hoofd hoort ze opeens heel hard 'Te..piet, te..piet, te..piet!!' Een paar meter verderop landt er een grote zwart-witte vogel in het gras.

Hij heeft het zo druk met het zoeken naar eten dat hij Klaartje niet eens in de gaten heeft! Ze kijkt eens naar die druktemaker. Ze kent hem wel hoor, het is Scholekster met zijn grote rood-oranje snavel. Dan denkt ze aan haar feestmuts. Ze pakt hem bij de punt en trekt hem over haar neus en haar mond. Haha... doen wie de grootste snavel heeft!?
Scholekster kijkt opzij. Zo’n grote snavel heeft hij nog nooit gezien! Klaartje moet lachen en roept: 'Niet schrikken hoor 'Piet'! Het is maar een grapje! Die van jou is echt, die van mij is van karton!' Scholekster schudt zijn kop eens heen en weer om die Klaartje met haar rare grapjes!
Dan vindt hij het welletjes en prikt zijn snavel diep in de grond. Even later tilt hij zijn kop op. Er kronkelt een vette worm tussen zijn stevige snavel, maar niet lang! Hap, slik..., hmmm, lekker! Klaartje griezelt er van. Blij dat zij haar ‘snavel’ niet in de grond hoeft te steken voor iets lekkers. Ze stopt gauw een paar aardbeitjes in haar mond. Hmmmm.... veel lekkerder!!

Terug naar boven >>

2 Scholekster

Waarom heet hij scholekster?
'Te..piet, te..piet, te..piet’ klinkt het in de lente vaak in de lucht boven de weilanden. Logisch dat een scholekster ook Bonte Piet wordt genoemd! Waarom hij SCHOLekster heet? Schol (vis) eten doet hij niet. Het woord schol komt waarschijnlijk van ‘scholp’ (= schelp). Ze leven vooral langs kustgebieden waar veel schelpen zijn, maar ook in boerenland en polders.

Hoe ziet hij er uit?
Als je, zoals Klaartje, een vogel in het weiland ziet die best wel groot is, een zwart-wit verenkleed heeft en ook nog eens een heel lange rechte oranjerode snavel, die wel 9 centimeter lang is dan kan het niet missen: dat is een scholekster! Het zijn prachtige vogels en met hun opvallende snavel hebben ze geen oranje hoed meer nodig voor Koningsdag! Hij heeft lange (roze) poten en om zijn rode kraalogen heeft hij een heel mooie oranje ring.

Foto: Saxifraga - Ab H. Baas

Puntig of bot
De ene keer is zijn snavel puntig, de andere keer bot. Hoe dat kan? Dat komt omdat hij ’s zomers ander voedsel eet dan
’s winters. Hij heeft een puntige snavel nodig wanneer hij in de zomer prikkend in de zachte grond zoekt naar eten zoals regenwormen en emelten (larven van langpootmuggen) en bot in de winter, want dan eet hij mossels en kokkels (schelpen) en gebruikt hij hem als beitel om ze open te breken of kapot te slaan. Z’n snavel slijt behoorlijk door al dat gehamer en gebeitel, maar gelukkig groeit die elke dag weer een halve millimeter aan.

Nestkuiltje
Het mannetje maakt het nest. Hij draait een paar ondiepe kuiltjes op de grond waaruit het vrouwtje het mooiste kuiltje kiest waarin ze haar 2 tot 4 eieren legt. Scholeksters maken ook wel eens een nest op platte daken van (hoge) gebouwen waar grint op ligt. Zilvermeeuwen en andere meeuwen, zwarte kraaien en eksters proberen daar de eieren en jonge scholeksters te stelen. Het is daarom heel belangrijk dat mensen op zo’n dak schuilplaatsen hebben neergezet, zoals afdakjes of kleine rioolbuizen zodat de jonkies zich kunnen verstoppen voor die vliegende rovers.

Jonge scholeksters
Wanneer scholeksterkuikens uit het ei kruipen hoeven ze niet direct op zoek te gaan naar eten, omdat hun ouders, anders dan de meeste weidevogels, hun jongen nog voeren en beschermen. Na drie weken beginnen de kuikens zelf voedsel te zoeken en na vijf weken kunnen ze zelfstandig vliegen.

In de lente en in de zomer is de scholekster door heel Nederland te zien. Na de zomer trekken ze allemaal naar de kustgebieden. Daar kunnen ze ook in de winter genoeg eten vinden om de kou te doorstaan. De tot nu toe oudste scholekster was 46 jaar, maar gemiddeld worden scholeksters bijna nooit ouder dan 20 jaar, maar dat is voor een vogel best al oud!

Terug naar boven >>

3 Oranjetipje

Klaartje zag ook al oranjetipjes fladderen in het weiland. Prachtige kleine vlindertjes, die je alleen in april en mei ziet. Het is niet zo moeilijk om te begrijpen waarom dit voorjaarsvlindertje zo heet. Het mannetje heeft witte vleugels met een feloranje punt. Vrouwtjes hebben witte vleugels met een donkergrijze rand. Ook het oranjetipje met zijn oranje vleugels hoeft zich dus niet te verkleden voor Koningsdag!

Op de onderkant van hun vleugels hebben ze allebei een bijzondere olijfgroene tekening. Daarom is hun bijnaam peterselievlinder. Oranjetipjes en pinksterbloemen horen bij elkaar. Volwassen vlinders drinken daar de nectar van en leggen graag hun eitjes op deze plant (één eitje per plant), maar dat doen ze ook op look-zonder-look, herderstasje en judaspenning. 

Een plant waarop een vlinder haar eitjes afzet heet
‘waardplant’. Het eitje is eerst wit maar wordt vrij snel prachtig oranje.

Het oranjetipje legt ze meestal vlak onder de bloem. Na een paar dagen kruipt uit dat kleine eitje een ieniemienie rupsje, die eerst ook oranje is. Later wordt hij groen met zwarte spikkeltjes.

De rupsen die uit de eitjes komen eten de zaadjes van de plant waarop ze geboren zijn. Daarna gaat de rups verpoppen. De pop lijkt op een doorn of afgebroken takje. In het voorjaar komt er een nieuw oranjetipje uit de pop tevoorschijn.

Terug naar boven >>

4 Wilde eend

Wat zijn ze leuk he, die kleine donzen bolletjes die in een sliertje achter moeder eend aanzwemmen!

Ze broedt heel stiekem ergens in de kant van de sloot, maar soms ook in een oude knotwilg. Bovenin zo’n boom zit vaak een prachtige kuil. Ze doet daar nog wat extra dons, takjes en mos in en klaar is haar nest. Moedereenden zijn soms wit maar meestal bruin. Dat lijkt saai, maar als je goed kijkt zie je hoe mooi ze is. Haar rug zit vol zwarte dakpannetjes en streepjes. Haar schutkleur komt goed van pas tijdens het broeden.

Als de eieren uitkomen, springen de kuikens zo uit de boom in het gras en in de sloot. Handig! Jonge eendjes hebben ook schutkleuren. Ze zijn vaak van onderen gelig en van boven bruin. Zo denken de vissen dat ze tegen de zon aankijken en roofdieren boven water kunnen de eendjes moeilijker ontdekken tussen het gras.

Vader eend (de woerd) valt niet op als hij in de rui is, hij kan dan ook een poosje niet vliegen, maar de rest van het jaar heeft hij een heel mooie glanzend groene kop, een witte ‘ketting’ om zijn nek en twee krullen in z’n staart.

Terug naar boven >>

5 Knutsel

Ik heb twee knutsels voor jullie opgezocht. Met de eerste knutsel maak je een heel mooie lange rode snavel, die zou van de scholekster kunnen zijn, maar ook van een ooievaar.

Het filmpje duurt wel een beetje lang, maar dan kun je ook goed zien hoe je hem moet maken. Klik hier voor het filmpje.

Het tweede filmje is heel kort, maar dat kun je wel een paar keer achter elkaar bekijken. Je kunt zelf de kleur van het papier kiezen. Neem je wit, dan kun je, als je vlinder klaar is de punten mooi oranje maken met een viltstift en heb je zomaar een oranjetipje. Kijk maar goed naar vlinders, dan zie je er vast wel een fladderen die je kunt namaken.

Klik hier voor het tweede filmpje.

Terug naar boven >>

6 Boek

De geheimzinnige vissendief en andere avonturen van jonge natuurhelden

'De geheimzinnige vissendief' neemt je mee op twaalf spannende avonturen, waarin kinderen hun passie voor de natuur ontdekken en leren hoe belangrijk het is om haar te beschermen.  

Volg Mai in India, waar ze op zoek gaat naar een mysterieuze vissendief. Duik in de regenwouden van Brazilië met Ada, Nilo en Davi, die stropers proberen tegen te houden en bedreigde dieren willen redden. En vaar mee met Jan en zijn oom op de Noordzee, waar een haai hun vistocht in een onverwacht avontuur verandert.

De kinderen in ‘De geheimzinnige vissendief’ laten zien dat er altijd manieren zijn om de natuur op aarde te helpen, zelfs als je gewoon thuis in Nederland bent. De inspirerende dierenverhalen zijn gebaseerd op de bijzondere projecten van de winnaars van de Future For Nature Award.

Passie en inspiratie voor een betere toekomst voor de natuur
Voor kinderen van 6-10 jaar
Prachtige illustraties
Met spreekbeurtpakketten

Terug naar boven >>

7 Uittips

Speelbos Herperduin

Het nieuwe speelbos Herperduin is open. Lekker klimmen en klauteren midden in het bos! Je vindt het aan de rand van natuurgebied Herperduin bij Pan & Zo en de Kriekeput.

De das, een van de bewoners van de Herperduin, was de inspiratie voor het spectaculaire speeltoestel 'De Das' in het speelbos. Deze Das is 6 meter hoog, 33 meter lang en 23 meter breed. De kop heeft een toren waarin kinderen naar boven kunnen klimmen met een net of ladder. Via een buisglijbaan kom je bij de romp. Daarin vind je klimwanden, klimtouwen en rustplekken. Naast de Das kunnen kinderen hutten bouwen, in greppels spelen of water oppompen. Het speelbos is gratis.

De uitkijktoren in Herperduin is gebouwd op een 7 meter hoge stuifwal, niet ver van Speelbos Herperduin. De toren zelf is nog eens 24 meter hoog. Daarmee sta je op 31 meter hoogte. Dat geeft een spectaculair uitzicht!

Wakker worden - t/m 28 september 2025

In de tentoonstelling Wakker worden! gaat het over slaap bij mensen en dieren. Daar valt heel wat interessants over te ontdekken. Waarom slapen we bijvoorbeeld met onze ogen dicht, maar houden vissen ze juist open? Waarom liggen wij als we slapen, maar blijft een hert liever staan? Wat is de functie van dromen en doen dieren dat ook?

Slapen, we doen het allemaal, elke dag weer opnieuw. De één slaapt als een roos, de ander ligt te draaien en te woelen. Ook dieren hebben slaap nodig. Hoeveel precies, dat verschilt van dier tot dier: prooidieren slapen kort en blijven alert, roofdieren kunnen het zich veroorloven om diep in slaap te raken.
Steeds meer mensen en dieren hebben echter problemen met slapen. Door opwarming van de aarde en lichtvervuiling raakt ons bioritme in de war en wordt de slaap bij mens en dier verstoord. Het is daarom hoog tijd om wakker te worden!

Openluchtmuseum De Locht

Ontdek de verhalen en tradities in Noord-Limburg van vroeger bij De Locht! Dit kleinschalige museum wordt volledig gerund door vrijwilligers die dat met heel veel passie doen!

Het leukste voor kinderen is een bezoek aan het kinderpaviljoen; je vindt hier onder andere een schoolklas met ouderwetse schoolbankjes waar je kunt oefenen met griffel en lei. Er is een knutselruimte waar vaak een vrijwilliger aanwezig is om leuke activiteiten te verzorgen.

Ga op ontdekking in ons dorp van vroeger en ervaar hoe men op het platteland woonde en leefde, welke spelletjes er werden gespeeld, welke kleding de kinderen droegen en wat er gegeten werd. Er worden regelmatig speciale activiteiten voor kinderen georganiseerd. Kijk op de activiteitenagenda, volg het museum op social media of meld je aan voor de nieuwsbrief.

Speel een van de oude spellen of zet de minikermis in beweging. Leuk weetje: alles is gemaakt van afvalmateriaal – herken jij de onderdelen? Nog energie over? Spring op een skelter, tractor, step of fietsje en scheur lekker rond. Of probeer steltlopen en ringgooien.

In het museum, bij de middeleeuwse boerderij staat een schandpaal. Als je vroeger iets had uitgespookt kon je worden veroordeeld tot een middagje aan de schandpaal.
Dan stond je letterlijk voor paal. Je kon niet weg, iedereen mocht je bekogelen: je kreeg allerlei viezigheid naar je hoofd geslingerd.
Dat hoeft nu niet, maar je kunt van de schandpaal wel leuke foto ’s maken.

Club Adventure

Met Club Adventure ga je niet zomaar op kinderkamp – je beleeft een echt avontuur! Je maakt nieuwe vrienden, leert nieuwe dingen en creëert herinneringen die je nooit zult vergeten. Bovendien geniet je volop van het buitenleven, samen met anderen, en maak je vooral heel veel lol!

Voor alle kinderen van 5 tot 13 jaar is er een leuk zomerkamp beschikbaar. Of je nu houdt van sport, creativiteit of gewoon lekker buiten spelen, er is altijd iets leuks te doen.
Wil je een stoer survivalkamp? Of liever creatief aan de slag bij het Crea Kids Kamp? Zelfs een zomerkamp 4 dagen of dagkamp is mogelijk als je een hele week nog te spannend vindt.

Terug naar boven >>

8 NatuurNetNieuws vanaf 12 jaar

Behalve voor jullie is er ook een natuurnieuwsbrief (NatuurNetNieuws) voor oudere broers en/of zussen en grote mensen zoals bijvoorbeeld jullie ouders, grootouders.

Net zoals jullie gratis abonnee zijn van NNN junior, kunnen zij zich ook gratis abonneren op NatuurNetNieuws. Ze hoeven alleen maar een mailtje te sturen naar: info@groen-natuurlijk.nl
Of via de website het formulier invullen. Klik daarvoor hier.

NatuurNetNieuws komt ook nog eens elke maand uit!
Niet vergeten te vertellen hoor!

Als je vragen hebt over iets wat je in NNNjunior hebt gelezen of iets ander wil weten over de natuur, dan
kun je altijd mailen naar: tiny@groen-natuurlijk.nl  

Terug naar boven >>

9 Einde

Nog meer leuke uittips in en over de natuur kun je lezen op onze website: www.groen-natuurlijk.nl, kijk maar op de kinderpagina.

Tot de volgende keer!

Tiny van der Meer
Hans Steinfort

Terug naar boven >>