1 Klaartje - een of twee

Hiep hoi! De grote vakantie is voorbij, maar over een paar dagen mag Klaartje op schoolreis! Lekker met z'n allen in de bus naar de dierentuin! Naar de olifanten, leeuwen, tijgers, giraffen, ijsberen, krokodillen en slangen, de prachtige vogels en niet te vergeten de apen, neushoorns en nijlpaarden!

Oh... en natuurlijk de kamelen en dromedarissen! Klaartje steekt haar vinger op: 'Juf! Wie heeft er ook al weer één en wie twee bulten?' De juf legt uit: 'Kameel schrijf je met twee e's, die heeft dus twee bulten. Dromedaris schrijf je met maar één e, die heeft dus ook maar één bult.' Handig! Dat gaat Klaartje nooit meer vergeten! Dan gaat de bel.

Jippie, lekker naar buiten en naar huis! De zon schijnt, het is warm!! Heerlijk weer voor waterspelletjes! Vriendinnetje mag mee. Klaartje fluistert iets in haar oor. Die proest het uit, want wat Klaartje nu toch weer heeft verzonnen...!

Als mam even later naar buiten komt met een ijsje, weet ze even niet wat ze ziet! Klaartje kruipt zo snel ze kan over het gras. Ze is drijfnat, op haar rug staan twee wiebelende emmertjes. Het water klotst over de rand. Vriendinnetje is ook kletsnat. "Wat zijn jullie aan het doen!?", zegt ze verbaasd. "Wij doen kamelenrace. Kijk, twee bulten, vol met water! Wie het meeste water overhoudt heeft gewonnen!" Mam schiet in de lach: "Gekke' meiden", zegt ze, "in de bulten van een kameel zit helemaal geen water!" "Geen water...? Wat zit er dan in?" "Eten", zegt mam. Kom hier, ik heb voor jullie allebei ook een ‘bult’."Maar niet op je rug zetten hoor!"

Een paar dagen later is het zover.
In Klaartjes rugzak zitten allemaal lekkere dingen voor onderweg. Best zwaar hoor, maar ook heel handig. Mam geeft haar een dikke knuffel. "Dag m'n dromedaris", zegt ze, "met zo'n volle bult op je rug zul je vandaag vast niet verhongeren!"

Terug naar boven >>

2 Dromedaris

Een dromedaris en een kameel lijken best veel op elkaar. Toch zijn ze verschillend:

1 - De dromedaris is te herkennen aan de ene bult op zijn rug. Een kameel heeft er twee.

2 - De dromedaris woont in Oost en Noord Afrika (Sahara) en het zuidwesten van Azië tot in Noord-India, de kameel in Centraal-Azië en het westen van China (vooral in de Gobi-woestijn).

3 - Dromedarissen zijn gewend aan extreme hitte. Ze kunnen temperaturen aan van meer dan 48 °C. Kamelen leven in een kouder gebied waar temperaturen onder 0 kunnen voorkomen.

Om de dieren uit elkaar te houden zijn er ezelsbruggetjes:
Dromedaris = 1 bult, Kameel = 2 bulten of
kamEEl = 2 x E en dromEdaris = 1 x ‘E ’ .
Of: een dromedaris is een kameel die niet af is.

De dromedaris heeft langere poten dan een kameel (omdat het in de woestijn heet is) en een lange gebogen hals. Hij heeft een bruine tot zandkleurige ruige dichte kortharige vacht. Met de lange haren bij zijn neusgaten en kleine oren en de extra rij lange wimpers voor zijn ogen beschermt hij zich tegen zand(stormen). Een dromedaris kan beter zien, horen en ruiken dan een mens.

Hij heeft brede voeten met twee tenen en dikke zachte eeltkussens die hem beschermen tegen het warme zand.
De bult van een dromedaris bestaat uit vet en kan tot wel 36 kg wegen! Inclusief zijn bult is hij ongeveer tussen de 190 en 230 cm hoog, weegt tussen de 400 en 700 kg en wordt tussen de 25 en 40 jaar oud. In Midden-Azië worden dromedarissen al meer dan 5000 jaar als huisdier gehouden. Ze zijn voor de bewoners onmisbaar als rij- en lastdier.

Een dromedaris eet bijna alles wat er in de woestijn groeit. Vaak grassen en uitgedroogde planten. Hij heeft drie magen en herkauwt zijn voedel. Hij moet wel 8 tot 12 uur eten om genoeg binnen te krijgen. Met zijn ruwe tong, scherpe tanden en gespleten bovenlip is hij in staat zelfs doorntakken te eten, zoals die van een acaciaboom. Bij een gemiddelde temperatuur van 38 graden, kan de dromedaris het in de woestijn bijna drie weken zonder water uithouden, maar als hij de kans krijgt, drinkt hij gelijk heel veel. Soms wel 100 liter in vijf minuten! Wanneer er geen voedsel te vinden is en hij een tijd niet heeft gegeten en gedronken hangt zijn bijna lege bult slap naar één kant.

Een dromedaris kan dagenlang 3,5 km per uur lopen en uren achter elkaar 300 kilo vracht dragen. Zijn topsnelheid is 65 kilometer per uur! Dat lopen doet hij een beetje schommelend omdat hij zijn linkerachterbeen en zijn linkervoorbeen tegelijkertijd optilt en neerzet. Dat heet een telgang.

Een dromedaris krijgt normaal gesproken iedere twee jaar een kalfje. In de buik van de moeder heeft het nog twee bulten. Omdat er maar één gaat groeien, wordt het jong met één bult geboren. Na enkele dagen kan het kalf zelf lopen en eet het ook al zelfstandig. Het drinkt ongeveer een jaar melk bij de moeder. De moeder zorgt 1 tot 2 jaar voor haar kind.

De melk van dromedarissen wordt ook gedronken door mensen. Het is vaak het belangrijkste voedingsmiddel voor de nomaden in de Sahara. In Somalië worden dromedarissen alleen gefokt voor de melk en gebruikt als lastdier. Dromedarissen leven vaak in een kudde, die uit 2 tot 20 dieren kan bestaan. Een groep van dromedarissen die samen met mensen door de woenstijn trekt heet een karavaan. De wilde dromedaris is al zo ’n 2000 jaar geleden uitgestorven.
Omdat een dromedaris al heel lang het ideale vervoermiddel is door de woestijn en op zo'n golvende manier loopt, staat hij bekend als: Safinit as-Sahra – Het Schip van de Woestijn.

Meer info: klik hier

Terug naar boven >>

3 Nog een dromedaris

Als je aan een dromedaris denkt, denk je natuurlijk niet aan een vlinder! Toch is er een (nacht)vlinder die zo heet. Bijzonder hè!

Ze legt haar eitjes op een hazelaar, berk, els of eik. Dat worden waardplanten genoemd. De rupsen die uit de eitjes komen, kunnen direct hun lievelingskostje gaan eten.

Maar waarom heet hij dromedaris? Bij de vlinder steekt een klein pluimpje boven de vleugels uit, als een bultje. Eigenlijk zit er ook een tweede pluimpje net achter de kop. Maar ook de rups van de dromedaris ziet er best bultig uit. Foto rups: Jeroen Voogd

Terug naar boven >>

4 Kameeltje

Het kan nog gekker… er is ook een nachtvlinder die kameeltje heet! Dit nachtvlindertje wordt maar een paar centimeter groot. Het is onopvallend bruinig met een haakvormige vlek op zijn voorvleugel.

Dat dit vlindertje die naam draagt komt door de rups. Die heeft niet alleen bultige stekels op zijn rug, maar neemt ook vaak een gekromde houding aan. Dan is het helemaal een bultig ding! De dromedaris en het kameeltje zijn dan ook familie. Ze komen allebei verspreid over Nederland voor. Ze vliegen allebei in augustus en komen op licht af. Foto rups: Judith-Bouma, foto vlinder: Frederik De Coster

Terug naar boven >>

5 Knutsel - vlinder

Leuke knutsel die niet moeilijk te maken is.

Kijk maar goed naar het filmpje, daarin wordt heel duidelijk uitgelegd hoe je dit mooie vlindertje kunt vouwen en plakken. En natuurlijk kun je hem nog mooier maken door hem te kleuren.

Meer info: klik hier


Terug naar boven >>

6 Bulten

Komen er nog meer bulten voor in de natuur?

Nou en of! Maar dat weten jullie wel. Denk maar aan een bult die je krijgt als je hard je hoofd stoot, of bulten die ook nog eens erg jeuken als je gestoken wordt door een mug of wordt gebeten door een daas (au! dat is een heel gemene!). Maar er is nog een dier met bulten….

Terug naar boven >>

7 Bultrug

De bultrug heeft ook bulten, maar niet zulke grote en ook niet om voedsel in op te slaan. Weet je waar een bultrug leeft? In de zee. Het is een enorm dier, een walvis.

Als een bultrug een diepe duik gaat maken, kromt hij heel erg zijn rug waardoor de kleine rugvin als een soort bult boven water komt.

Zo komt hij aan zijn naam. Ook in andere talen komt het woord bult of bochel in zijn naam voor. De Engelse naam is ‘humpback’ whale (bochel walvis), in het Afrikaans heet hij
‘boggelwalvis’ en in het Spaans ballena jorobada (gebochelde walvis).

Foto's: Saxifraga-Bart Vastenhouw
Van bultruggen wordt gezegd dat ze de vrolijkste van alle walvissen zijn. Dat komt omdat ze zulke spectaculaire buitelingen maken wanneer ze hoog boven water springen. Je kunt ze herkennen aan hun grote lijf en hun enorme vleugelachtige flippers.

Foto © Erwin Vermeulen

Een bultrug heeft bulten op zijn kop, onderkaak en borstvinnen. Zijn huid is bedekt met knobbels, die als sensoren werken en hem veel vertellen over de omgeving waarin hij zich bevindt. Meestal heeft hij een zwarte tot blauwzwarte rug en een bleke, witte buik met zwarte vlekken.

Vroeger zagen mensen zelden of nooit een bultrug, maar nu worden ze elk jaar wel gezien, zelfs vanaf een Nederlands strand, vissend voor de kust alsof het nooit anders geweest is.

Er wordt geschat dat er zo’n 80.000 bultruggen rondzwemmen in verschillende oceanen:
20.000 in de noordelijke Stille Oceaan
12.000 in de noordelijke Atlantische Oceaan
50.000 op het zuidelijk halfrond.


Terug naar boven >>

8 Weetjes over de bultrug

- Bultruggen wegen 30.000 kilo, kunnen tot 18 meter lang zijn en worden ongeveer 50 jaar oud.

- Hun vijanden zijn orka’s, de mens, vervuiling, netten (verstrikking) en schepen (aanvaringen).

- Bultrugmannetjes kunnen prachtig zingen. Hun lied kan urenlang duren en is op bijna 20 km afstand te horen. Ze fluiten, grommen, kreunen en huilen om vrouwtjes te imponeren.

- Hij komt in bijna alle oceanen ter wereld voor en maakt reizen van wel 5000 kilometer.

- Tijdens de Antarctische winter verhuist de bultrug naar de evenaar om zich voort te planten.

- Bultruggen duiken tot 200 meter diep. Ze kunnen 30 minuten onder water blijven maar meestal duiken ze zo ’n 15 minuten.

- Bultruggen kunnen vissen bij elkaar drijven, door een soort cirkel van luchtbellen om zich heen te maken. Zo kunnen ze de vissen die zijn opgesloten in dat ‘net’ van bubbels gemakkelijker vangen.

- De bultrug is een baleinwalvis. Hij heeft geen tanden maar 540 tot 800 baleinen in zijn bek (een soort gordijn aan zijn bovenkaak). Hiermee filtert hij prooien zoals plankton, krill en kleine visjes.

- Bultruggen eten zo'n 1.300 kg voedsel per dag.

- Het zijn prima dansers. Ze springen met hun enorme lichaam helemaal uit het water en klappen dan met een enorm kabaal terug op het wateroppervlak. Ook slaan ze met hun staartvin en enorme flippers op het water. Zo weten andere bultruggen dat ze in de buurt zijn.

Terug naar boven >>

9 Zandbulten

In sommige landschappen liggen ook bulten: zandbulten. In de laatste ijstijd zorgden sterke poolwinden en het Arctisch klimaat voor het opwaaien van enorme hoeveelheden zand, dat door de rivieren hier neergelegd was. Daardoor ontstonden rivierduinen en zandbulten. De bewoners vestigden zich meestal op deze duinen en hogere bulten (ruggen).

Waar ooit in de zee haaien en koralen leefden en op de mammoetsteppe de wolharige mammoet en wolharige neushoorn graasden of waar hyena’s en Neanderthalers op zoek waren naar voedsel is nu de Achterhoek (Gld.). Een landschap dat honderdduizenden jaren geleden gevormd is door het verschuiven van aardplaten, rivieren, landijs en zandstormen.

Vind je dat interessant?
Ga dan eens naar het bezoekerscentrum Min40Celsius

Daar is alles over de geologie, archeologie, bodemvondsten, het klimaat en landschap te zien en beleef je de ijstijd aan de hand van tientallen fossielen, haaientanden, het skelet van een wolharige neushoorn of de kop van een mammoet. Een groot deel van de collectie is gevonden op zandwinlocaties. Verzamelaar René van Uum, die zijn collectie in 2014 bij bezoekerscentrum Min40Celsius onderbracht, probeert ook kinderen enthousiast te maken.

Je kunt in de expositieruimte zelf graven naar mammoetbotten of ervaren wat een ijswal met het landschap doet. Samen met het Gelders Erfgoed zijn er lesprogramma ’s voor scholen ontwikkeld.

Min40Celsius

Adres: Hoofdstraat 14, 7076BB  Varsselder
Meer info: klik hier

Terug naar boven >>

10 Bodemdierendagen 2023
22 september t/m 8 oktober

Ieder jaar kun je rond Dierendag op safari in eigen tuin, op zoek naar die belangrijke maar vaak vergeten bodemdieren. In 2023 is het tijd voor de 9e editie!

Natuurlijk kun je het hele jaar door bodemdieren zoeken. Maar tijdens het 'officiële' bodemdierenseizoen van de Bodemdierendagen, verzamelen we de gegevens voor de Bodemdieren Top 3 van Nederland!
Dit jaar zijn de Bodemdierendagen extra lang, met dank aan het Weekend van de Wetenschap. In dat weekend organiseert het NIOO op zaterdag 7 oktober een open dag. Die dag ben je van harte welkom in het klimaatvriendelijke kantoor in Wageningen. In de tuin kun je die dag natuurlijk ook op zoek naar bodemdieren!
Inleveren van je waarneming kan via het online formulier op deze site www.bodemdierendagen.nl.

Terug naar boven >>

11 Onder het maaiveld

Wist je dat er in een handje grond meer bodemdiertjes leven dan dat er mensen op de aarde wonen? Meer dan acht miljard dus! Alle bodemdiertjes zijn onmisbaar in de natuur. In de wereld boven de grond leven planten, insecten, zoogdieren en vogels, maar vooral ook veel mensen. Maar er is ook een wereld onder ons, direct onder onze voeten.

Een spannende ondergrondse wereld van mollen, larven, wormen, schimmels, bacteriën, pissebedden, spinnen, duizendpoten en veel meer.
De meeste bodemdieren zijn klein, maar doen grootse dingen voor de natuur. En het bijzondere is dat die kleine beestjes ook bij jou in de buurt de bodem gezond houden.

Er is zelfs een film gemaakt die ‘Onder het Maaiveld’ heet.  

Na het zien van de film kijk je op een totaal andere manier naar je eigen omgeving en krijg je zin om zelf aan te slag te gaan. Tegels uit de tuin wippen en de natuur een handje helpen.

Meer informatie over de film en trailer: klik hier

Terug naar boven >>

12 Uit

Zeker Weten?! - t/m 30 september 2023

Waarom is de hemel blauw? Bestaat geluk? Wat is een zwart gat? Waarom eten mensen snotjes uit hun neus? Waar hangt de cloud?

Vragen, vragen … We zitten allemaal boordevol vragen. En de ene vraag leidt al snel naar een volgende vraag. Ook de grootste wetenschappelijke ontdekkingen zijn ooit gestart met nieuwsgierigheid en vragen stellen. Hoe vinden wetenschappers die antwoorden? Twijfelen ze ook wel eens? Hoe weten ze iets zeker? Wetenschap hoeft niet direct tot resultaat te leiden. Wetenschap kan ook twijfel vergroten en nieuwe vragen opwerpen in plaats van ze te beantwoorden, dat is hoe de wetenschap werkt.

Je ontdekt het zelf in Zeker Weten?! in Discovery Museum, een expositie vol ontdekkend en onderzoekend leren voor toekomstige wetenschappers en nieuwsgierige wereldburgers van morgen. Zeker weten dat je dit gezien moet hebben!  Voor 5 t/m 18 jaar.

Discovery Museum

Adres: Museumplein 2, 6461 MA Kerkrade
Meer info: klik hier

Speel je Slag met Playmobil - t/m 8 oktober

Kinderen kunnen hun eigen Slag op de Zuiderzee naspelen met Playmobilpoppetjes.

In Monnickendam herdenken ze de Slag op de Zuiderzee in de Grote Kerk met de expositie 'Strijd om de vrijheid'. Je ziet 1000 jaar geschiedenis van Nederland uitgebeeld met meer dan 4.000 Playmobilpoppetjes, paarden, schepen en kastelen.

Playmobil Nederland heeft het museum een grote hoeveelheid poppetjes geschonken waarmee kinderen, geïnspireerd door de tentoonstelling, de gebeurtenissen uit het verleden naar hartenlust kunnen naspelen. Hoe zou het eraan toe zijn gegaan tijdens de Slag op de Zuiderzee, wie is de Graaf van Bossu en wat doet Jan Haring daar? Speel je eigen Slag! Voor de creatieve kinderen liggen er bovendien kleurplaten klaar met, heel toepasselijk, een afbeelding van een Playmobilschip.

Waterlandsmuseum de Speeltoren

Adres: Noordeinde 4, 1141 AM Monnickendam
Meer info: klik hier

Romeinen Doe-Expo - t/m 29 oktober

Ga mee op avontuur met Nurdius Maximus en kom van alles te weten over de Romeinen. Er is veel te beleven. Een boekje vol feitjes, puzzels en (quiz)vragen wijst je de weg door de expositie! Leuk voor kinderen van 7 t/m 12 jaar.

Waarom Romeinen? Het Waterliniemuseum staat op een bijzondere locatie, het kruispunt waar twee Unesco Werelderfgoederen samenkomen: de Romeinse Limes en de Hollandse Waterlinies. In het museum maak je kennis met beide thema ’s.

Rare jongens die Romeinen? Met het Doe-boekje vol opdrachten maak je een spannende reis van Rome naar de Lage Landen. Als Romein ontmoet je barbaren en is het jouw taak beschaving te brengen. Wat dat is en of dat gaat lukken, dat leer je onderweg.

Er zijn verschillende ruimtes waar je opdrachten kunt uitvoeren. Een foto in een strijdwagen, een puzzel maken of een zoektocht in het bos. Als Romein steek je de Limes over, nemen de barbaren je gevangen, maar als je oren en ogen open houdt, komt het allemaal goed.

Waterliniemuseum Fort bij Vechten

Adres: Achterdijk 12, 3981 HB Bunnik
Meer info: klik hier

Offshore Experience - t/m 15 december 2023

Ga in de Offshore Experience van Maritiem Museum Rotterdam mee op een uitdagende zoektocht naar energie op zee.

Foto: Marco de Swart

Je waant je op open zee en tot 3 kilometer onder water waar jezélf ervaart hoe boormeesters, kraanmachinisten, windmolenspecialisten en helikopterpiloten hun uitdagende werk midden op zee weten te klaren. En je denkt mee over de energiewinning van morgen. De wind op zee is altijd hard en de golven metershoog. Durf jij het aan?

Maritiem Museum Rotterdam

Adres: Leuvehaven 1, 3011 EA Rotterdam
Meer info: klik hier

Terug naar boven >>

13 NatuurNetNieuws vanaf 12 jaar

Behalve voor jullie is er ook een natuurnieuwsbrief (NatuurNetNieuws) voor oudere broers en/of zussen en grote mensen zoals bijvoorbeeld jullie ouders, grootouders.

Net zoals jullie gratis abonnee zijn van NNN junior, kunnen zij zich ook gratis abonneren op NatuurNetNieuws. Ze hoeven alleen maar een mailtje te sturen naar: info@groen-natuurlijk.nl
Of via de website het formulier invullen. Klik daarvoor hier.

NatuurNetNieuws komt ook nog eens elke maand uit!
Niet vergeten te vertellen hoor!

Als je vragen hebt over iets wat je in NNNjunior hebt gelezen of iets ander wil weten over de natuur, dan
kun je altijd mailen naar: tiny@groen-natuurlijk.nl  

Terug naar boven >>

14 Einde

Nog meer leuke uittips in en over de natuur kun je lezen op onze website: www.groen-natuurlijk.nl, kijk maar op de kinderpagina.

Tot de volgende keer!

Tiny van der Meer
Hans Steinfort

Terug naar boven >>