1 Klaartje - Neusje dicht

Klaartje is op de boerderij bij boer Piet. Het is zomervakantie. Klaartje logeert een weekje bij oma. En als ze bij oma is, gaat ze altijd even kijken op de boerderij, want daar is van alles te beleven! Er lopen schapen, maar ook veel koeien. In de sloot rond het erf zwemt een paartje knobbelzwanen met hun al weer grote jongen.

Het is een beetje een rommeltje op het erf. Daar houden dieren wel van. Het is al eind juli maar toch waggelen er nog muskuseenden rond met hun kuikens. Pa en ma zijn niet zulke knapperds, maar hun tien kindertjes zijn schattig om te zien!

Er zijn ook hanen en heel veel kippen. Ze lopen allemaal los, het zijn échte scharrelkippen. Ze pikken zo hier en daar een graantje en een grasje en ze leggen hun eitjes zomaar op een pak hooi of ergens in het stro. Het lijkt bij boer Piet altijd een beetje Paasfeest, want naar elk kippeneitje moet je heel goed zoeken!!

Klaartje loopt de open schuur in, waar boerenzwaluwen elk jaar hun nestjes aan de oude houten balken metselen van modder en strootjes. Hun jongen zijn ook al weer groot. Als ze kunnen vliegen, zitten ze vaak naast elkaar in de buurt van de boerderij op een draad of hek, want ze willen nog graag een poosje gevoerd worden door pa en ma. Nog even, dan vertrekken ze met z’n allen naar het zuiden.
Een paar kippen kijken vanaf een hoge balk naar beneden... zou Klaartje hun eitjes vinden? Maar dan...! Paniek! Alle kippen beginnen te fladderen, rennen al kakelend hard weg of vluchten ook naar de balk in de nok van de schuur. Maar waarom? Dan ziet Klaartje het! Er steekt een klein kopje uit een holletje in het hooi! Het is Bunzing! Zijn felle donkere oogjes kijken Klaartje van achter z’n boevenmasker aan! Ze schrikt zich een hoedje! Bunzing is niet alleen gek op eitjes, maar ook op kippen!

Foto: Saxifraga-Martin Mollet

Dan komt boer Piet binnen. Hij heeft een grote stalbezem in zijn hand en loopt naar de onruststoker toe. "Weg jij! Eierendief!" Bunzing wordt boos op boer Piet, daar gaat zijn lekkere hapje. Hij begint te blazen, draait zich om, spuit een straaltje melkachtig vocht onder zijn staart vandaan en gaat er pijlsnel vandoor. Oef!!!  Bunzing is gelukkig verdwenen, maar Klaartje rolt bijna om van de stank! Ze knijpt haar neusje dicht, zwaait naar boer Piet en holt naar buiten! Onderweg bedenkt ze een plannetje… Oma heeft op haar nachtkastje ook zo’n ‘boevenmasker’. Niet om iets te pikken hoor, maar ’s morgens is het vroeg licht en dan kan oma niet slapen zonder slaapmaskertje. Klaartje sluipt naar boven, pakt het maskertje en knipt er twee gaatjes in. Oma staat in de keuken als Bunzing-Klaartje binnenkomt. Haar mond valt open van verbazing! "Klaartje wat doe jij nou!!!"

Als Klaartje haar avontuur met Bunzing vertelt moet oma lachten… "Nou", zegt ze "ik ben blij dat jij niet stinkt als een bunzing anders zou ik je gelijk naar huis sturen. Maar je mag wel even naar de drogist, een nieuw maskertje voor me kopen zonder gaatjes. En deze… daar laat je ze thuis maar mee schrikken!"

Terug naar boven >>

2 Boerenzwaluw

Heb jij wel eens een boerenzwaluw gezien? Het is een prachtig vogeltje met een diep gevorkte staart, een blauwzwarte glimmende rug, een kastanjebruine keel en voorhoofd, een wit buikje en lange staartveren.

Boerenzwaluwen maken hun komvormige nestje het liefst in een oude boerenschuur waar ze vrij in en uit kunnen vliegen maar ook wel onder een bruggetje. Hun nest metselen ze, heel knap, met wel 2000 piepkleine kluitjes modder die ze met speeksel laagje voor laagje aan elkaar plakken. Voor de stevigheid worden er grasjes, strootjes en zelfs paardenharen in de specie gestopt. Gemiddeld worden vijf eitjes gelegd, die na 2 weken broeden uitkomen.
Een boerenzwaluw eet voornamelijk vliegende insecten. Tijdens het vliegen pikt hij met zijn breed geopende bek allerlei insecten als muggen, motten en kevertjes uit de lucht. Een zwaluwpaartje kan tijdens de nestperiode van de jongen wel ongeveer 9.000 insecten vangen op een dag. Om te drinken scheert hij rakelings over het wateroppervlak en dipt dan z’n ondersnavel in het water.

Eind juli vertrekken de eerste vogels alweer voor hun terugtocht naar zuidelijk Afrika. Een reis van 8.500 kilometer die ze, met rustpauzes tussendoor, gemiddeld in 32 dagen afleggen. De piek in de trek naar het zuiden ligt in de eerste drie weken van september. Dus met een beetje geluk kun je in september nog best boerenzwaluwen zien! De allerlaatste boerenzwaluwen vertrekken rond half oktober.

De boerenzwaluw wordt door veel boeren gezien als brenger van geluk.

Terug naar boven >>

3 Muskuseend (Kaapse eend)

Spaanse ontdekkingsreizigers hebben de muskuseend in de 16e eeuw naar Europa gehaald. Tegenwoordig zie je hem veel op kinderboerderijen, maar bij boer Piet zitten ze dus ook op z’n erf.
Als muskuseenden kuikens hebben blijft het mannetje een aantal weken bij het vrouwtje en de kuikens om te helpen met het zoeken naar voedsel en de kleintjes te beschermen.

Muskuseenden kunnen ook uitstekend met elkaar 'praten'; dan staan ze bij elkaar en bewegen hun koppen op en neer, op een hele grappige manier. Wat zouden ze elkaar vertellen? Jammer dat wij de muskuseendentaal niet verstaan. De mannetjes zijn twee keer zo groot als de vrouwtjes.
Hun rode, naakte gezichtshuid heeft knobbels en wratten. Misschien vind je ze niet erg mooi, maar ze zijn wel heel vriendelijk.  Muskuseenden eten graag gras, voedselresten(brood), graan, wormen en insecten zoals vliegen en mieren.

Terug naar boven >>

4 Bunzing

Een bunzing is geen graag geziene gast op het boerenerf, dat heb je in het verhaal van Klaartje al kunnen lezen, maar ja, ze zijn mensen vaak te slim af en willen ook eten…

De bunzing is een klein behendig roofdier. Je hoort hem niet, je ziet hem niet, hij zwemt, hij duikt, kan erg stinken, is heel behendig maar ook heel schuw. Het is een schemer/nachtdier, daarom is het een beetje een onbekend dier.

Je herkent hem aan het donkere 'masker' over z'n ogen. Hij heeft een donkerbruine vacht met zwarte poten. Zijn oren zijn klein met grijswitte randjes en zijn staart kan wel 18 centimeter lang worden.

Een bunzing maakt zijn schuilplaats in oude holen van bijvoorbeeld konijnen, mollen, vossen en dassen, onder steenhopen, in holle bomen of onder boomwortels. In de winter zoekt hij een warmere plek zoals onder stro- en hooibalen bij boerderijen.
Hij vangt veel insecten, woelratten, muizen, vogels (en eieren), mollen, egels, fazanten, hagedissen en vissen. In het najaar eet hij ook verschillende soorten bessen, dat is extra brandstof om de winter goed door te komen.

Als hij een kippenhok binnen weet te dringen, maakt hij bijna altijd alle kippen dood! Foto rechtsboven: veluwezoominbeeld

Geen wonder dat hij vroeger werd bejaagd door boeren. Ook jagers schoten hem graag dood en verkochten het velletje. De jacht op de bunzing is sinds 1987 verboden. Hij staat op de lijst van beschermde dieren. Bij gevaar heeft de bunzing nog een afschrikmiddel, hij spuit vanuit zijn grote stinkklier (muskus) vloeistof wel 50 cm naar achter. En dat stinkt!!! Je kent vast wel het spreekwoord: 'Stinken als een bunzing!' Volksnamen voor de bunzing zijn daarom ook 'stinkotter' of 'ulk'. Zijn grootste vijand is de hond en in de natuur vossen en slangen.
Tussen maart en april zoeken de mannetjes en vrouwtjes elkaar op om te paren en jongen te krijgen. Meestal krijgt het vrouwtje tussen de 2 en 8 jongen. De jonge dieren blijven een maand of drie bij de moeder. Ze leren van haar hoe ze moeten overleven en jagen in de natuur. In de periode juni-september, als de jongen nog niet zelfstandig zijn, worden bunzingen ook overdag gezien. De bunzing kan 5 tot 6 jaar oud worden, maar meestal sterven ze veel jonger. In Nederland komt de bunzing verspreid over het hele land voor, behalve op de Waddeneilanden.

Terug naar boven >>

5 Bomenleeftijd

Ben je weleens nieuwsgierig naar hoe oud een boom is? Dat kun je bepalen door de jaarringen te tellen, maar dan moet je de boom eerst omzagen. Geen goed idee!  Voor jonge naaldbomen is er ook een ander trucje. De takken van naaldbomen groeien als een krans om de stam heen. De ruimte tussen twee takkransen groeit in één jaar. Van jonge naaldbomen zoals douglas of grove den kun je de ruimtes tussen de takkransen tellen om de leeftijd te weten. Jonge naaldbomen kunnen wel 70 tot 80 centimeter per jaar groeien.

Een indrukwekkend uitziende boom hoeft dus helemaal niet zo oud te zijn. Je kunt de leeftijd van naaldbomen op deze manier bepalen tot ze een jaar of 30 oud zijn. Als ze ouder worden, is het moeilijker te zien.
Zie je een grove den met diepe groeven in de stam, dan kun je ervan uitgaan dat deze wel honderd jaar oud is. De schubben of platen worden breder en de stam gaat er steeds meer vormen als de boom ouder wordt.

Bron: Groene passie

Terug naar boven >>

6 Knutsels

Als je dan toch in het bos bent en je hebt mooie bladeren gevonden, is het leuk om ze na te tekenen.

Wat heb je nodig:
Bladeren
Tekenmateriaal (stiften, waterverf, krijtjes, wasco, acrylverf, potloden e.d.)

Bladeren kun je op veel verschillende manieren tekenen! Met kleurpotloden bijvoorbeeld. Je kunt ook allerlei materialen over elkaar heen gebruiken! Dan begin je met stiften en dan ga je daar met wasco overheen. Of je gebruikt krijtjes en je vinger om het krijt een beetje uit te smeren op het papier. Of lekker met waterverf kliederen! Gewoon proberen!
Alleen met stiften kan natuurlijk ook, of met twee potloden in dezelfde hand (zo schreef ik (Tiny) vroeger wel eens strafregels op school, dat ging dubbel zo snel!)

Ook leuk om bladeren onder een wit vel papier, te leggen en er daarna met de platte zijkant van een waskrijtje overheen te wrijven. De nerven en de vorm van je herfstblad komen nu ineens mooi tevoorschijn. Tip: gebruik hiervoor verse en geen gedroogde herfstbladeren, want die gaan vaak kapot als je ze met een waskrijtje overtrekt.

Nog een ideetje: klik hier

Nog meer knutsels  

(Boeven)masker

Hoe je een boevenmasker maakt heb je al gelezen in het verhaal van Klaartje.
Gewoon twee (oog)gaten in een slaapmaskertje knippen :-) en klaar is Kees… eh Klaartje. Je kunt natuurlijk ook een ander leuk masker maken en versieren. Gebruik het sjaboon: klik hier

Bekijk het filmpje hoe je een masker maakt.

Nog een idee: zoek een heleboel leuke knopen op (misschien heeft je moeder, oma of buurvrouw wel een ouderwetse knopendoos, waar je de leukste uit mag zoeken). Daarna kun je makkelijk alle knopen op je masker naaien of plakken.

Een masker maken van eierdoosjes kan ook:

Terug naar boven >>

7 Boek

Het buitengewone handboek voor de observatoloog
Ga mee op kleine wetenschappelijke expedities

Wat is een observatoloog? Ben jij er een?
Een observatoloog moet over een paar eigenschappen beschikken:

1 - Je moet de tijd nemen.
2 - Je moet nieuwsgierig zijn.
3 - Je stelt jezelf steeds vragen.

1 - Waar gaat de rups naar toe?
2 - Wat zit er onder de steen?
3 - Waarom zit dit blad vol gaten?

Een observatoloog heeft altijd een excuus om te laat te komen. Eerst moet hij weten wat bijvoorbeeld een rups gaat doen, voordat hij verder kan.

Belangrijk bij de observatologie:
Raak nooit een dier aan dat je niet kent.
Maar vind je een blad, draai het dan gerust om.

In het boek is een uitleg over taxonomie, wetenschappelijke namen, observatologische instrumenten en een inleiding tot de ongewervelden. Voor veel volwassenen is deze diergroep onbekend terrein. Je mag ook ouder dan acht jaar zijn om veel van dit boek op te steken!

Observatologie kan je overal uitoefenen. In een vochtig hoekje vind je schimmels, duizendpoten, pissebedden en nog veel meer. Op de stoep ga je op zoek naar mieren. De derde plek waar je je waarnemingen kunt doen, is een veldje vol onkruid.

In een duidelijke tekening zie je het verschil tussen een wesp en een bij. Een van de hoofdstukken gaat over de beestjes die je in huis vindt. Maar ook hoe je een spin moet verplaatsen.
In dit boek wordt het lezen nooit saai. Af en toe krijgen de dieren een spreekwolkje om jou een vraag te stellen of om een opmerking te maken. De illustraties zijn duidelijk en dikwijls humoristisch.

Voor ouders en grootouders:
Heb je een (klein)kind dat nieuwsgierig is en niet bang om vieze handen te maken, dan is ‘Het buitengewone handboek voor de observatoloog’ een aanrader!

Leeftijd: vanaf 8 jaar. Oorspronkelijke titel: The Observologist, a handbook for mounting very small scientific expeditions.

Terug naar boven >>

8 Uit-tips

Leve de sloot - t/m 31 oktober 2024

De sloot. We rijden er langs, fietsen er overheen. De één gooit er een hengeltje in uit, de ander wacht op ijs om erover te kunnen schaatsen. Sloten zijn overal. Ze zijn net zo’n slootgewoon onderdeel van onze omgeving als de straatstenen, perkjes en grasveldjes.

Niet iets waar je dagelijks bij stilstaat. Vroeger was dat anders, tuinders gebruikten de sloten om bij hun eilandakkers te komen en de geoogste groenten naar de veiling te brengen. We poepten en plasten erboven, maar deden ook de was in de sloot.
Door de welvaart is er veel veranderd.
Er kwam riolering, het vervoer verplaatste zich naar de weg. De sloot was niet zo belangrijk meer. Maar het wordt nu tijd dat we goed gaan zorgen voor de sloot! Laat je verrassen en zie en leer hoe we de sloot kunnen helpen om gezond te blijven.
Leve de sloot!

Kinderbiënnale - A Better Place - t/m 3 november 2024

Kom doen, maken en je verwonderen. Met het thema 'A Better Place' zet de tentoonstelling aan tot nadenken over wat een betere wereld zou kunnen zijn. Maar liefst 10 zalen vol kunst nodigen uit om te spelen, bouwen en de verbeelding de vrije loop te laten.

Kruip door het binnenste van de spannende Wurm van Florentijn Hofman of bouw bij De Blauwe Stad van Carolien Adriaansche en Head/Home van Isabel en Alfredo Aquilizan. Het werk van Sanne Boekel is een spel vol emoties, bij Jelle Mastenbroek prikkelen vogelgeluiden de zintuigen en in de zaal van Studio Toer gaat de bezoeker in gesprek met een wolk. Bij de werken van Florien Riezebos en Hedy Tjin wordt de tekenkunst uitgedaagd, Stefan Venbroek maakte een prachtige animatie om helemaal in op te gaan en Wang Ruobing maakt je bewust van de zee en alles wat daarin wordt achtergelaten.

Miraculous - t/m 24 oktober 2024

Storyworld, hét Nederlands museum voor strips, animatie en games. Storyworld is het jongste, maar ook het stoerste én leukste museum van Nederland over strips, animatie en games.

Beeld: STORYWORLD

Het toont Nederlandse en internationale successen en daagt de bezoeker uit zelf aan de slag te gaan. Storyworld is onderdeel van Forum Groningen en is te vinden op de zesde verdieping. Storyworld is geopend van woensdag tot en met zondag van 10.00 tot 18.00 uur.

Je vindt Storyworld op de zesde verdieping van het Forum, aan de oostkant van het gebouw.

Terug naar boven >>

9 NatuurNetNieuws vanaf 12 jaar

Behalve voor jullie is er ook een natuurnieuwsbrief (NatuurNetNieuws) voor oudere broers en/of zussen en grote mensen zoals bijvoorbeeld jullie ouders, grootouders.

Net zoals jullie gratis abonnee zijn van NNN junior, kunnen zij zich ook gratis abonneren op NatuurNetNieuws. Ze hoeven alleen maar een mailtje te sturen naar: info@groen-natuurlijk.nl
Of via de website het formulier invullen. Klik daarvoor hier.

NatuurNetNieuws komt ook nog eens elke maand uit!
Niet vergeten te vertellen hoor!

Als je vragen hebt over iets wat je in NNNjunior hebt gelezen of iets ander wil weten over de natuur, dan kun je altijd mailen naar: tiny@groen-natuurlijk.nl  

Terug naar boven >>

10 Einde

Nog meer leuke uit-tips in en over de natuur kun je lezen op onze website: www.groen-natuurlijk.nl, kijk maar op de kinderpagina.

Tot de volgende keer!

Tiny van der Meer
Hans Steinfort

Terug naar boven >>