1 Koen-kleven

‘Koen!…kijk!’ roept Teun. Hij staat voorovergebogen bij een op de grond liggende boomstronk, er zit iets vreemds op. Ze struinen in een verwilderd stukje natuur. Koen is net in een boom geklommen. Lekker handig van Teun om hem nu te roepen. Omhoog gaat makkelijker dan omlaag maar hij klautert toch maar weer naar beneden en loopt naar Teun om te kijken wat hij heeft gevonden. Zóoo… dat is zeker iets vreemds! Er ligt een grote gele klodder, een beetje smurrieachtig, die een glanzend kruipspoor achterlaat.

Wat een raar spul! Koen maakt een foto met zijn telefoontje en met een app die paddenstoelen herkent, ziet hij dat die gele prut ‘heksenboter’ heet. Huh, wat een rare naam! Voorzichtig voelen ze aan dat vreemde gele goedje. Het voelt een beetje ruw maar ook sponzig aan. Thuis laten ze zien wat ze hebben ontdekt. Mam herkent het wel. "Het is een slijmzwam" zegt ze. Onder het avondeten vertelt ze hoe bijzonder slijmzwammen zijn. Een ingewikkeld verhaal hoor, ze weten niet of ze dat gaan onthouden.

Na het eten gaan ze nog even naar buiten. Tegenover het huis van Koen staat een dikke oude knotwilg, ook een beste boom om in te klimmen. Ze trekken zich op aan de takken en al gauw zitten ze bovenin de boom… Wel krap hoor met z’n tweetjes!
Koen laat zich voorzichtig weer langs de stam naar beneden zakken. Jakkes! Er kleeft iets aan zijn blote been. Wat is dát nou weer? Hij laat het zien aan zijn moeder. Die schiet in de lach…

"Niks vies hoor Koen, het is ‘stroop’ of ‘nachtvlindersmeer’". Nachtvlindersmeer ??? Komt dat uit die boom? Dan legt mam uit dat ze dit zelf op de boomstam heeft gesmeerd om nachtvlinders te lokken want die zijn er gek op. Ze zegt: "Vanavond mogen jullie opblijven totdat het echt donker is en dan gaan we voorzichtig kijken of er nachtvlinders komen snoepen van de stroop. Enne.. die vlinders zijn wel zo slim dat het niet aan hun pootjes blijft plakken zoals bij jou."

Terug naar boven >>

2 Stroop maken

Als ik dit schrijf (half oktober) fladderen er nog een paar koolwitjes in m’n tuin. En ik zie zelfs nog een citroentje. Maar voor bijna alle dagvlinders wordt het nu te koud. Nachtvlinders hebben daar niet zo’n last van, maar er zijn niet veel bloemen meer, dus wordt het weer ‘strooptijd’ . En 'stropen' kan gewoon in je eigen tuin!

Hoe maak je ‘nachtvlindersmeer' ? Dat is niet zo moeilijk.

Terug naar boven >>

3 Smeren

Er zijn in ons land 53 soorten dagvlinders en ruim 2400 (!) nachtvlinders. Het verschil tussen die twee: een dagvlinder heeft sprieten met een knopje op het eind; een nachtvlinder heeft geveerde of draadvormige sprieten zónder knopje.

Nachtvlinder - roodbandbeer (links)                                     Dagvlinder - gehakkelde aurelia (rechts)

Maar nachtvlinders zie je niet zo snel, want óf je ligt al in je bed óf het is zo donker buiten dat je bijna niks ziet, en al helemaal geen nachtvlinders. Maar je hebt nu stroop om ze te lokken! Smeer op een droge avond (liefst windstil en boven de 5 graden celsius) een aantal plekjes op de boomstam in van ongeveer 10 x 10 cm een uur vóór zonsondergang met een kwast of een lepel.
Nachtvlinders ruiken die zoete, geurende stroop en komen er graag van snoepen. Schijn, als het goed donker is, met een zaklamp vanaf de grond voorzichtig naar de stroopplek zodat de vlinders niet verstoord worden of bedek je zaklamp met rode folie (vlinders kunnen geen rood licht zien) om te kijken of er nachtvlinders op de stroop zijn afgekomen. Dat het nacht is en donker maakt het best spannend want je weet nooit wat je allemaal te zien krijgt.

Foto rechts: Kars Veling

4 Slijmerig

Heksenboter is vreemd spul. Het is geen dier maar ook geen plant. Slijmzwammen (of met een moeilijk woord: myxomyceten) hebben hun eigen rijk, naast dat van dieren, planten en schimmels. Heksenboter voedt zich met micro-organismen. Als gekleurd snot kruipt het uiterst traag over bijvoorbeeld rottend hout op jacht naar smakelijke bacteriën en schimmelsporen.

Heksenboter is een van de weinige slijmzwammen met een Nederlandse naam. Andere slijmzwammen met Nederlandse namen zijn het zilveren boomkussen en de blote billetjes zwam, ook wel bloedweizwam genoemd. Maar de naam blote billetjes is natuurijk veel leuker.

De Nederlandse naam heksenboter is ontstaan omdat men dacht dat deze vreemde boter wel gekarnd moest zijn door een heks. In Scandinavië dacht men dat de trolkat, de kat van een heks, kotsmisselijk werd van het gulzig leegdrinken van koeienuiers. Het braaksel werd de volgende dag als gele klodders aangetroffen in het bos. Een bijnaam in Amerika is 'scrambled egg slime' maar ook wel 'dog-vomit slime'. Het wordt daarom ook wel trollenkots of hondenslijm genoemd. Ook de filmindustrie is geïnspireerd door het bewegende slijm en dit heeft geleid tot de film The Blob (1958, remake 1988).

Heksenboter is meestal citroengeel, maar kan soms ook geelgroen, okergeel of bruinzwart zijn. Slijmzwammen zijn niet zeldzaam, je hebt ze misschien wel eens gezien. En zo niet, kijk dan maar goed om je heen als je een boswandeling maakt.

Filmpje: klik hier

Terug naar boven >>

5 Paddenstoelen

Het is herfst! En daar horen natuurlijk niet alleen slijmzwammen, maar ook paddenstoelen bij! Je ziet ze niet alleen in het bos, maar vaak gewoon in een plantsoen of in een weiland.

Nartuurlijk ken je de rood met witte stippen: de vliegenzwam, mooi en makkelijk te herkennen! Maar sommige paddenstoelen hebben een andere bijzondere kleur: blauwig, zoals deze: de valse kopergroenzwam.

Z’n hoed en sliertjes lijken veel op een andere paddenstoel, maar dat is er een die je nooit in het bos zal vinden!



Terug naar boven >>

6 Zeepaddenstoel

Dat is de zeepaddenstoel. Misschien heb je er nog nooit van gehoord… ik ook niet hoor, maar het zijn grote kwallen die net zo’n mooie blauwe hoed hebben als de kopergroenzwam. Deze kwallen leven in grote scholen in de Atlantische oceaan, de Middellandse zee, de Zwarte zee en de Noordzee. Ze spoelen vaak aan op onze stranden, vooral veel in augustus, september en oktober, maar ook wel in juli en in november. Het zijn kwallen met een dikke ‘huid’ en een wit-blauwe bolle hoed. Onder die bolle bovenkant hangen acht bloemkoolvormige vangarmen. Daarom wordt hij ook wel bloemkoolkwal genoemd. Jonge visjes verbergen zich graag tussen de vangarmen.

Filmpje: klik hier

De meeste mensen denken bij kwallen aan kwallenbeten en -steken. De zeepaddenstoel is de grootste kwal in de Noordzee, maar hij is niet gevaarlijk en kan niet steken.
Onder water bewegen ze zich heel sierlijk met golvende bewegingen, dat doen ze om hun voedsel (planktondiertjes) naar hun vangarmen te waaieren. Daar schieten ze heel kleine giftige pijltjes op af waarmee ze ze verdoven en ze daarna op kunnen eten.

In de meeste gevallen leven deze kwallen hoogstens een jaar. Gemiddeld bereiken ze een doorsnede van 25 centimeter, maar ze kunnen soms veel groter worden.

Een aantal jaren geleden lagen er op het strand ontzettend grote zeepaddenstoelen. Ze hadden de (zachte) winter overleefd en waren doorgegroeid waardoor ze heel groot waren geworden. In koude winters gaan ze dood. Heel kleine poliepjes op de zeebodem, vastzittende ‘boompjes' van slechts enkele millimeters overleven de winter wel. Daar worden weer nieuwe kwallen uit geboren.
Soms spoelen er veel zeepaddenstoelen aan op het strand, dat heeft te maken met de stroming en de wind. Aangespoelde kwallen gaan dood en drogen uit tot een velletje. Ze bestaan namelijk voor meer dan 90 procent uit water. Een aangespoelde zeepaddenstoel ziet er uit als een glibberige gelatinepudding.

Terug naar boven >>

7 Knutsel - slijm

Hoe maak je slijm?

Wat heb je nodig:
Hobby(glitter)lijm en/of (kinder)lijm
Scheerschuim
Een paar druppels voedingskleurstof
Lenzenvloeistof
Foam balletjes of plastic kraaltjes
Plastic bak
Houten spatel

Doe een flinke dot lijm in de plastic bak (voor glitterslijm: voeg hier glitterlijm aan toe). Je kunt een kleurstof toevoegen voor gekleurd slijm.

De lijm en glitterlijm met je handen goed door roeren. Daarna een flinke laag scheerschuim eroverheen spuiten en roeren of kneden. In scheutjes doe je hier steeds wat lenzenvloeistof *) bij. Weer flink roeren en wat extra lenzenvloeistof toevoegen. Als je blijft roeren zul je zien de de slijm ‘plakkeriger’ wordt en los komt van de plastic bak. Als je het nog te zacht vindt, doe je er nog wat lenzenvloeistof bij. Hoe meer je kneedt, hoe minder kleverig het goedje wordt. Blijft het slijm toch te plakkerig, dan zou je nog wat lenzenvloeistof kunnen toevoegen. En vind je het leuk als je slijm een ‘knapperend’ geluid maakt, dan doe je er gekleurde plastic kraaltjes bij. Maar foamballetjes crunchen ook! Na het spelen kun je het slijm in een zakje of potje doen en bewaren in de koelkast.

Door de lijm ruikt je slijm niet altijd even lekker. Wil je echt lekker ruikend slijm dan kun je ook nog een beetje babyolie of andere geurolie toevoegen. Die kneed je er doorheen als je slijm klaar is. Het maakt je mengsel bovendien ook nog wat zachter. Leuk om uit te proberen!

Wil je een ander recept? Kijk dan even hier

*) Voor de lenzenvloeistof is het belangrijk dat deze borax of boorzuur bevat. Als je niet goed weet waar je dit soort lenzenvloeistof kunt vinden kan je zoeken bij lenzenvloeistof voor harde lenzen.

Terug naar boven >>

8 Boeken

1. Dierensnot! – Ken jij het geheim van slijm?

Wist jij dat sommige dieren het heerlijk vinden om hun eigen snot op te likken?
En dat termieten gesprekken kunnen voeren met spuug? Of dat je maar beter uit de buurt kunt blijven van kwallenslijm?

In dit boek ontdek je van alles over snot en slijm van dieren. Van het giftigste tot het glibberigste, en van het gladste tot het gevaarlijkste.

Auteur: Paul Mason
Hardcover
Pagina’s: 32
ISBN: 9789086649617
Prijs: € 16,50
https://www.zwijsen.nl/

Het blijft nog even snotterig in deze NNN…

2. Drakensnot

Koosje en Beer wonen in een mooi bos aan de voet van een heuvel. Op een dag worden ze opgeschrikt door een enorme dreun. Er is een snotverkouden draak op de heuvel geland! De dieren zien de draak liever snel weer vertrekken. Maar hoe krijgen ze dat gevaarlijke beest weg?

Met de andere dieren uit het bos verzinnen Koosje en Beer een smakelijk plan. Het beest moet gezond eten: fruit, groenten, soep. Lusten draken dat?

Een grappig en spannend verhaal over zieke draken die beter moeten eten.
En over elkaar helpen.
Voor dappere drakenvrienden vanaf 4 jaar.

Auteur Esther Miskotte
Hardcover
Pagina’s: 25
ISBN:9789044821673
Vanaf 4 jaar
Prijs: € 17,95

Terug naar boven >>

9 Uit

Rijksmuseum Muiderslot - 18 novembert/m 10 december 2023

Kasteel van Sinterklaas

Het lijkt nog ver weg, maar… er liggen al lang pepernoten in de winkel en voordat je het weet, komt Sinterklaas weer aan in Nederland. Dan logeert hij altijd op het Muiderslot en daar is van alles te beleven en te doen: circuspieten, muziek, pepernoten bakken en natuurlijk kun je ook het paard van Sinterklaas aaien.

Sint nodigt alle kinderen uit om langs te komen tijdens de laatste twee weekenden van november en het eerste weekend van december. De poorten staan open tussen 10.00 en 17.00 uur.
Ook is het Kasteel van Sinterklaas vanaf 18 november geopend van dinsdag tot en met vrijdag tussen 10.00 en 17.00 uur. Maar dan zonder Sint en zijn gevolg.

Praktische info: Tijdens de weekenden geldt een toeslag van € 3,— op de reguliere entreeprijzen.
Kaartjes moeten vooraf worden gereserveerd. Sinterklaas is alleen in de weekenden aanwezig op het kasteel.

En ook in het kasteel:

Het Grootste LEGO© Winterkasteel  - 23 december 2023 t/m 7 januari 2024 

Bouw je mee aan het grootste LEGO© Winterkasteel van Nederland? Elke dag in het kerstvakantie (23 december 2023 t/m 7 januari 2024) kunnen jong en oud tussen 12:00 en 15:00 uur meebouwen, zodat er een enorm, wit kasteel ín het kasteel komt te staan!

Praktische info:
Geschikt vanaf 8 jaar tot 99.Inloop activiteit. Schuif gezellig aan!
Er geldt geen toeslag,  dus je kan gewoon meedoen met een entreebewijs voor het museum.
Natuurlijk mag je de hele dag op het kasteel en de tuinen verblijven voor en na de de activiteit!

Rijksmuseum Muiderslot

Adres: Herengracht 1, 1398 AA Muiden
Meer info: klik hier en/of hier

Fabel - waar gebeurd - t/m 7 januari 2024
van 11:00 tot 17:00 uur

Kom alles te weten over de Zuiderzeemeermin, de Draak van Stavoren, de Boezehappert, Tien-ton-elfrib en de Zeeridder. Deze volksverhalen uit de regio blijken opvallend veel te lijken op volksverhalen uit andere culturen. Iedereen zal hier dus wat in herkennen!

Altijd al deze fabelachtige wezens willen ontmoeten? Nadat hij zich netjes heeft voorgesteld neemt Sammeltje van Wieringen de bezoeker via de audiotour mee door de tentoonstelling. Laat je meevoeren in de wondere wereld van fabels...

Kasteel Radboud

Adres: Oudevaartsgat 8, 1671 HM Medemblik
Meer info: klik hier

Filmpje: klik hier

Bezoek de tentoonstelling KOUD! en ontdek in de ijstijdexpeditie meer over de dieren in de ijstijd. Ben jij nieuwsgierig en wil je meer weten over de ijstijd? Ga dan op ontdekking in de ijstijdexpeditie. Vind je alle antwoorden? Laat de oplossing zien bij de kasteelbalie en je krijgt iets leuks.

De omgeving van Wijchen zag er in de ijstijd heel anders uit dan nu. Het was er kaal en koud. Het kon wel -50 ˚C worden! Er leefden enorm grote dieren zoals de wolharige neushoorn en de mammoet, maar ook kleinere dieren zoals de hyena en de woelrat.
Stel je eens voor dat jij tussen al deze dieren zou leven. Zou jij kunnen jagen op een mammoet van 3 meter hoog? Wat doe je als je ineens oog in oog staat met een hyena? Hoe vind je voedsel en maak je vuur in de ijzige kou?

Ontdek in de tentoonstelling Koud! hoe de dieren eruitzagen in de ijstijd. Hoe mensen en dieren konden overleven in barre omstandigheden. En waarom de mammoet is uitgestorven en de mens niet. Jullie ontdekken met doe-elementen hoe je in de ijstijd voedsel verzamelde. Nootjes vinden is niet zo makkelijk als het lijkt…Leven en overleven, ervaar het in de tentoonstelling Koud!

Museum Kasteel Wijchen

Adres: Kasteellaan 9, 6602 DA  WIJCHEN
Meer info: klik hier

Terug naar boven >>

10 NatuurNetNieuws vanaf 12 jaar

Behalve voor jullie is er ook een natuurnieuwsbrief (NatuurNetNieuws) voor oudere broers en/of zussen en grote mensen zoals bijvoorbeeld jullie ouders, grootouders.

Net zoals jullie gratis abonnee zijn van NNN junior, kunnen zij zich ook gratis abonneren op NatuurNetNieuws. Ze hoeven alleen maar een mailtje te sturen naar: info@groen-natuurlijk.nl
Of via de website het formulier invullen. Klik daarvoor hier.

NatuurNetNieuws komt ook nog eens elke maand uit!
Niet vergeten te vertellen hoor!

Als je vragen hebt over iets wat je in NNNjunior hebt gelezen of iets ander wil weten over de natuur, dan
kun je altijd mailen naar: tiny@groen-natuurlijk.nl  

Terug naar boven >>

11 Einde

Nog meer leuke uittips in en over de natuur kun je lezen op onze website: www.groen-natuurlijk.nl, kijk maar op de kinderpagina.

Tot de volgende keer!

Tiny van der Meer
Hans Steinfort

Terug naar boven >>