1 Koen - krijsen en rollen

Koen loopt samen met zijn vriend Teun over een smal bospaadje. Als Koen bij Teun logeert zijn ze meestal te vinden in het bos. Er is altijd van alles te zien en te horen. Vaak verzamelen ze takken en bouwen een hut of ze klimmen in een boom, hoe hoger, hoe liever.

Soms luisteren ze naar de vogels. Die zingen zó mooi! Maar er zijn er ook die ontzettend kunnen krijsen! Vooral de Vlaamse gaai kan er wat van! Die schreeuwt alles bij elkaar als hij denkt dat er onraad is en waarschuwt zo de andere vogels. Pas op!!! Gevaar! Wegwezen!
Grappig is dat veel vogels meteen met hem mee gaan roepen. Gezellig samen 'schelden' om de indringer te verjagen. Vlaamse gaai heeft daarom als bijnaam ‘de boswachter' gekregen en dat is eigenlijk best een compliment.
Koen en Teun zien voor zich op het pad een dikke, glanzende zwarte kever. Het is een mestkever. De jongens gaan op hun hurken zitten en zien dat de mestkever niet gewoon vooruit loopt, zodat hij kan zien wat hij doet, maar achteruit!

Tussen zijn achterpootjes klemt hij een mooi rond balletje. De jongens kijken nog eens goed... Jesses, het is een poepballetje!
Wel knap hoe zo'n kleine kever het voor elkaar krijgt om met zijn stevige pootjes uit een hoop poep zulke mooie ballen te draaien! Met zijn speciale antennes ruikt hij verse drollen van grote afstand. Poep is het enige dat hij eet en omdat er genoeg vocht in de mest zit hoeft hij zelfs nooit te drinken.

Koen en Teun griezelen bij de gedachte dat ze dat zouden moeten eten... Maar als ze ‘s avonds aan tafel zitten, schept de moeder van Teun soep op hun bord en in dat bord... drijven allemaal balletjes!
‘Brrrrr’... Ze kijken elkaar aan en denken direct terug aan wat ze ’s middags hebben gezien in het bos. "Jakkes" zegt Teun: "poepballetjes!"
Als de moeder van Teun hun verhaal hoort van die sterke mestkever, zegt moeder lachend, "wees maar niet bang hoor, dit zijn gewoon soepballetjes! Want wat zo’n kever kan, kunnen moeders ook: balletjes draaien.
Eet smakelijk!"

Terug naar boven >>

2 Gewone mestkever

De gedoornde mestkever of paardenmestkever, zoals hij ook wel genoemd wordt, heeft een bol achterlijfje, is zwart met een mooie blauwe metaalachtige weerschijn. Hij heeft een kleine kop, korte geveerde antennes en glanzende, stekelige poten met duidelijke sporen.

Als hij per ongeluk op zijn rug terecht komt, zie je dat de onderkant NOG mooier is! Maar help hem dan maar weer gauw op zijn pootjes, zelf kan hij dat niet en dan gaat hij dood.
Hij wordt 14 tot 24 mm groot. Zijn wetenschappelijke naam, Geotrupes stercorarius, betekent 'grondboorkever' ('geos' = aarde, 'trypetes' = boorder). Dankzij het graven in de grond en het versjouwen en verstoppen van wel honderden kilo’s afval uit het bos in holletjes, zijn mestkevers heel nuttige insecten.
De gewone mestkever leeft in bossen, hooilanden en heidevelden. Hij leeft van de poep van grote zoogdieren, zoals paarden en koeien. Op sommige boswandelingen zie je er om de 10 meter wel een of meer. Aan de uitgestoken sprieten zie je dat hij speurt naar de geur van lekkere mest. Of misschien naar een vrouwtje. Mestkevers zijn eigenlijk planteneters, maar ze hebben een slimme truc gevonden; ze laten andere dieren 'voorverteren' en eten daarna hun mest. Zo ruimen ze een heleboel poep op. Mooi toch!?

Wist jij dat mestkevers als baby’s dikke, gekleurde larven zijn?
Ze brengen het grootste gedeelte van hun leven in de mestballen door die hun ouders in de ondergrondse tunneltjes hebben gerold. In elke mestbal leggen ze één ei, waar een larve uitkomt. De larve eet zijn eigen gewicht aan mest elke dag totdat hij zich verpopt en in het voorjaar als volwassen mestkever uit zijn holletje kruipt.   

Terug naar boven >>

3 Heilig

De mestkever (scarabee) werd in het oude Egypte vereerd en was er zelfs heilig. Dit had hij te danken aan zijn typische manier van voortplanten. Toen de Egyptenaren deze kever uit de mestbal zagen kruipen dachten ze dat die zich daarin spontaan gevormd had.

Daarom was hij voor hun een soort god, want de zonnegod Ra had ook zichzelf geschapen. Er zijn in Egypte veel muurschilderingen gevonden waar mestkevers op stonden afgebeeld. Dit betekent dat mensen mestkevers duizenden jaren geleden al heel bijzonder vonden.

Terug naar boven >>

4 Stinken naar poep

Weet je wie/wat er ook stinkt naar poep?!

De knalrode bessen die in de herfst aan de struik hangen van de Gelderse roos. Die stinken naar hondenpoep, knijp ze maar eens fijn... dan knijp je daarna direct ook je neus dicht!

Nog een ‘poep’boom is de Ginkgo biloba. De vruchten stinken naar poep en kots als ze in de herfst op de grond vallen en gaan rotten.                                

Een vogel die erg kan stinken is de hop. Die heeft een klier waar een stinkend goedje uitkomt. Ze kan zich daarmee insmeren als ze zit te broeden, zodat rovers uit de buurt van het nest blijven. De hop wordt niet voor niets ook wel ‘drekhaan’ genoemd.
Foto: Saxifraga - Tom Heijnen                                                      

Groene stinkwants. Wantsen zijn ook grote stinkerds, ze kunnen een sterk walgelijk ruikend luchtje afscheiden uit hun geurklieren wanneer ze zich bedreigd voelen.

Het zevenstippelig lieveheersbeestje, hoe lief hij er ook uit ziet, scheidt bij dreiging een geel vocht met een heel vieze geur af uit z’n pootgewrichten.

Ringslangen die zich bedreigd voelen kunnen een vies stofje sproeien uit de opening aan de onderkant van hun staart dat vreselijk stinkt.

Paddenstoelen kunnen soms ook enorm stinken. De grote stinkzwam is er zo een. Hij heeft bruine smurrie op zijn kop waar wij onze neus ook graag voor dichtknijpen, maar vliegen zijn er gek op, zij snoepen er graag van en verspreiden zo de sporen van deze  paddenstoel.

Natuurlijk zijn er nog veel meer dieren en planten die enorm kunnen stinken. Het stinkdier heet niet voor niets zo! Ook de Aziatische vruchtensoort Doerian stinkt een uur in de wind. Maar goed dat we die in Nederland niet zomaar tegenkomen!

Terug naar boven >>

5 Boswachter en bosbouwer

In het verhaaltje van Koen heb je al gelezen dat de Vlaamse gaai ‘boswachter’ wordt genoemd. Maar ze noemen hem ook wel ‘schreeuwekster’ . Eigen ‘schuld’, maar het is niet echt de leukste bijnaam om te krijgen. Toch kan hij ook prachtig zingen. En hij kan perfect andere vogels nadoen.

In de winter eet een Vlaamse gaai het liefst fruit en eikels. Genoeg eikels vinden is dan best lastig. Daarom gaat hij al in de herfst op zoek naar een voorraadje eikels en begraaft ze, zodat hij ze later op kan graven en oppeuzelen. Sommige Vlaamse gaaien verstoppen wel 15 kilo eikels (ongeveer 3000!) als wintervoorraad. Maar een groot deel van deze eikels eten ze niet op. Dus die kunnen uitgroeien tot nieuwe eikenbomen. Zo komt hij aan zijn bijnaam ‘de grootste bosbouwer’ en ook dat is een ere-bijnaam voor de Vlaamse gaai!

Terug naar boven >>

6 Boek

Het ei van de olifantsvogel

Dierenexpert Floris beleeft samen met zijn huisdier, Meneer Tortellini de slang, de tofste avonturen. In dit spannende tweede avonturenboek van Floris krijgt hij een geheime opdracht. Het ei van de uitgestorven olifantsvogel, diep verstopt in het bos, dreigt in verkeerde handen te vallen...

Samen met Meneer Tortellini en zijn vrienden Patrick en Suus volgt Floris mysterieuze aanwijzingen uit een oud dagboek om de dief voor te zijn. Lukt het Floris en zijn vrienden om als eerste het ei te vinden? Een spannend én grappig verhaal vol bijzondere weetjes over dieren en natuur.

Zijn liefde voor dieren en de natuur deelt Floris zo breed mogelijk: als tv-presentator, online via zijn socialmediakanalen, op de radio en in zijn eigen columns. Want het is zijn missie om zo veel mogelijk mensen te informeren en enthousiast te maken voor dieren en natuur. Het boek zit boordevol weetjes en humoristische tekeningen van Esther van de Bund. Spannend, grappig en leerzaam, een perfect boek voor jongens en meisjes vanaf 8 jaar.

Terug naar boven >>

7 Olifantsvogel

Olifantsvogels zijn uitgestorven loopvogels (waarschijnlijk in de 17e eeuw) die op Madagaskar (een eiland bij Afrika) leefden. Ze konden drie meter lang en achthonderd kilo zwaar worden. Een ei kon 34 bij 24 cm meten. Het waren planteneters.

De naam olifantsvogel komt van de Aboriginal-vertaling van 'vouron patra', wat letterlijk olifantsvogel of vogel betekent òf van het verhaal van de Arabische vogel Roc, die de naam ‘olifantsvogel’ kreeg. De vogel Roc werd in de legende afgebeeld als een enorme vogel die zijn jongen met olifanten voerde.
De gigantische uitgestorven olifantsvogel uit Madagascar is inmiddels erkend als een aparte soort. De vorm en de afmetingen van zijn beenderen waren zo verschillend van al de andere olifantsvogelbeenderen, dat hij zelfs een nieuwe naam heeft gekregen. Vorombe titan betekent in het Grieks ‘grote vogel’. Hij was een naaste verwant van de Kiwi uit Nieuw-Zeeland en liep wel zestig miljoen jaar op de aarde rond.

Terug naar boven >>

8 Knutsels

Stinkbom

Poep, rottende bladeren, dode dieren: het kan flink stinken
in de natuur. Je eigen natuurlijke stinkbom maken is erg leuk!

Een stinkbom maken doe je zo:
Neem een aardappel en hol deze een beetje uit.
Giet de inhoud van één ei in de aardappel.
Wikkel de aardappel nu in aluminiumfolie.
Stop de ingepakte aardappel in de grond.
Haal de aardappel na een week tevoorschijn.
Klaar is je stinkbom!
Gooi je stinkbom kapot en je weet niet wat je ruikt!
Doe het wel ergens buiten. Gooi de stinkbom niet op mensen!
Een grapje is leuk, maar niemand wil onder de vieze spetters zitten.

(Bron: Natuurmonumenten)

Schudbol

Je kent ze vast wel; van die bollen die je eerst even moet schudden voordat je ze neerzet waarna er sneeuw of glitters naar beneden komen dwarrelen. Zo’n sneeuwbol kun je ook zelf maken.

Zo maak je de schud(sneeuw)bol

Je hebt nodig:
Schoongemaakte glazen (jam)pot met deksel
Afwasmiddel of babyolie
Water
Piepschuim
(Witte) glitters, kunstsneeuw en/of piepschuimbolletjes
Watervaste lijm
Minifiguurtjes van plastic (boompjes, hertjes, kaboutertjes, enz.)
Restje kant of een lintje om het deksel mee te versieren

Maak de glazen (jam)pot en het deksel heel goed schoon met heet water.
Snijd een bergje piepschuim uit zodat het goed past op je deksel. Plak de piepschuim op het deksel. Kies een paar leuke sneeuwbolbewoners uit. Wie woont er in jouw sneeuwbol?
Plak met watervaste lijm de figuurtjes (die tegen water kunnen zoals steen, plastic en glas) vast aan de binnenkant van het deksel. Maak een mooi (winters) tafereeltje. Laat de lijm heel goed drogen en uitharden en zorg ervoor dat de figuurtjes niet loslaten.

Je kunt het beste gekookt water gebruiken dat je eerst laat afkoelen. Zo heb je goed schoon water. Vul de pot met water tot ongeveer een halve centimeter onder de rand. Voeg een druppeltje afwasmiddel toe om de glitters mooi te laten zweven. Strooi de glitters in het water, zoveel als je wilt én in de kleuren die jij mooi vindt. Draai het deksel heel stevig op de pot. Zorg ervoor dat het niet lekt.
Versier de overgang van het deksel naar de pot met een mooi stukje kant of lint. En nu... schudden maar en geniet van je dwarrelende sneeuwtafereeltje!

En als je nog geen zin hebt in sneeuw dan maak je gewoon een herfstbol.

Wat heb je nodig?
Bladeren
Een potje
Takjes
Lijm of een lijmpistool
Water
De Japanse zuurbes heeft leuke kleine blaadjes en de blaadjes verkleuren mooi in de herfst.
Je kunt ook andere blaadjes wat kleiner knippen.

Maak eerst een leuke wandeling door de buurt en zoek wat kleine takjes en blaadjes.
Meet de takjes aan het potje. En knip of breek ze eventueel af als ze niet in het potje passen.
Lijm de takjes onder het deksel van het potje. Wacht tot de lijm goed gedroogd is.
Vul het potje met de blaadjes en vervolgens met zo veel mogelijk water.
Draai het deksel weer op het potje. Klaar is kees!

Terug naar boven >>

9 Uit

POEPgoed! Een snelcursus keutelkunde -  t/m 31 maart 2026

Mestkevers maken er hun kraamkamer in, nijlpaarden gebruiken het om hun paadje te markeren en konijnen eten het nog een keertje op… POEP!

Bij Museum Terra Maris is de tentoonstelling ‘POEPgoed, een snelcursus Keutelkunde' te zien. Met deze leuke familietentoonstelling duik je in de wereld van poep.
Want wat is er gewoner dan poep? Alle levende wezens, mensen en dieren, hebben er dagelijks mee te maken. Ieder dier heeft zijn eigen, kenmerkende poep. Hierdoor weten we welke dieren in een gebied voorkomen en wat ze eten. Wist je dat bladluizen honingdauw uitpoepen en dat mieren daar dol op zijn? En dat een versteende drol van een uitgestorven dier een 'coproliet' heet? Wetenschappers zagen ze doormidden om te ontdekken wat het dier at en welke planten of dieren er nog meer waren in die tijd. Waarvoor wordt olifantenpoep allemaal gebruikt? Welke dieren hebben hun sporen in de tuin van Terra Maris achter gelaten? Er valt heel veel te zien, te doen, te ruiken en te ontdekken over dieren en hun poep. En voor de jonge bezoekertjes mag 'een kleine mol die wil weten wie er op zijn kop heeft gepoept' natuurlijk niet ontbreken!

Terra Maris is gevestigd in de voormalige orangerie van Kasteel Westhove. Dat ligt in het prachtige natuurgebied De Manteling van Walcheren, tussen Oostkapelle en Domburg.

Monsters en mythische wezens - t/m 3 januari 2027

Honderd jaar geleden brak er grote paniek uit in het museum. Op een nacht kwamen stenen beelden van monsters en mythische wezens plotseling tot leven! Vleugels klapwiekten door de lucht, scherpe tanden glinsterden, reuzenvoeten deden de grond trillen en slangenstaarten kronkelden tussen de vitrines door. Wat een nachtmerrie!

De museumdirecteur besloot tot een drastische maatregel: de zaal werd gesloten en de deur dichtgemetseld. Jaren verstreken en langzamerhand vergat iedereen wat er was gebeurd. Totdat laatst bouwvakkers per ongeluk de muur naar de geheime monsterzaal sloopten. De wezens zitten er nog steeds verborgen... Durf jij naar binnen te gaan?

Ontmoet monsters en mythische wezens
Gruwelijk of geweldig? Griezelig of grappig? In deze tentoonstelling sta je oog in oog met de tofste monsters en mythische wezens uit de oudheid. Een reuzenslang, mannen met een vissenlijf, een vrouw met slangen als haren en een gevleugeld paard: ze hebben allemaal hun eigen verhaal en bijzondere superkracht. Je ziet ze op de prachtige tekeningen van Alice Hoogstad, maar ook op eeuwenoude voorwerpen uit de oudheid.

Terug naar boven >>

10 NatuurNetNieuws vanaf 12 jaar

Behalve voor jullie is er ook een natuurnieuwsbrief (NatuurNetNieuws) voor oudere broers en/of zussen en grote mensen zoals bijvoorbeeld jullie ouders, grootouders.

Net zoals jullie gratis abonnee zijn van NNN junior, kunnen zij zich ook gratis abonneren op NatuurNetNieuws. Ze hoeven alleen maar een mailtje te sturen naar: info@groen-natuurlijk.nl
Of via de website het formulier invullen. Klik daarvoor hier.

NatuurNetNieuws komt ook nog eens elke maand uit!
Niet vergeten te vertellen hoor!

Als je vragen hebt over iets wat je in NNNjunior hebt gelezen of iets ander wil weten over de natuur, dan
kun je altijd mailen naar: tiny@groen-natuurlijk.nl  

Terug naar boven >>

11 Einde

Nog meer leuke uittips in en over de natuur kun je lezen op onze website: www.groen-natuurlijk.nl, kijk maar op de kinderpagina.

Tot de volgende keer!

Tiny van der Meer
Hans Steinfort

Terug naar boven >>